Keukenzout. De scheikundige naam van dit zout is natriumchloride; het bestaat uit het gasvormige chloor en het metaal natrium (sodium). Men vindt het in de natuur in vasten en opgelosten toestand. In vasten staat vormt het uitgestrekte lagen, en opgelost komt het in groote hoeveelheid voor in het zeewater en in zoute bronnen. Voorts kan men van het keukenzout verzekeren, dat het verspreid is in de geheele natuur, zelfs in het regenwater, ja, in alle planten en dieren.
Trouwens het is voor de bewerktuigde schepping onmisbaar. Men verkrijgt het keukenzout uit steen- en klipzout, hetwelk veelal met gips, klei, mergel enz. verontreinigd is, — voorts uit zeewater en uit natuurlijke en kunstmatige zoutbronnen. Voorheen verkreeg men veel keukenzout uit de thans ondergeloopene zoutmijnen van Wieliczka in Galicië. Is het klipzout vrij zuiver, dan wordt het in blokken uit de mijnen gebragt en door omkristallisatie gereinigd, doch doorgaans doet men de mijnen vol water loopen, hetwelk men er uitpompt, zoodra het met zout verzadigd is. Daarna Iaat men het verdampen, zoodat het keukenzout achterblijft. Zijn de zoutbronnen niet zoo rijk aan keukenzout, dat men het water met voordeel door middel van vuur kan laten verdampen, dan maakt men gebruik van gradeerwerken, zooals in bijgaande afbeelding een is voorgesteld.
Het bestaat uit eene opstapeling van takkebossen ter hoogte van 10 of meer Ned. el, waaronder zich een waterdigte vergaderbak (K) bevindt. Men brengt het zoute water nu boven die takkebossen en laat het door deze heenloopen. Het water verdeelt zich tusschen al die takken en twijgen zeer sterk, zoodat daarvan tevens, vooral bij drooge, warme winden, eene aanzienlijke hoeveelheid verdampt. Men krijgt dus in den vergaderbak zout water, dat telkens meer geconcentreerd is en eindelijk de geschiktheid heeft, om met voordeel door vuur te worden uitgedampt. In ons Vaderland komt veel zout van St. Ubes, alsmede van CuraÇao, hetwelk echter geraffineerd, dat is door omkristallisatie gezuiverd moet worden.
Het keukenzout vervult bij ’s menschen voeding eene belangrijke rol, zoodat b}jna alle spijzen daarmede worden toebereid. Ook dient het tot bewaring van levensmiddelen, vooral van vleesch en groenten, — en eindelijk is het eene bron van chloor, hetwelk in verschillende vormen als bleek- en ontsmettingmiddel gebezigd wordt. Door middel van keukenzout en zwavelzuur verkrijgt men zoutzuur en het achterblijvend zwavelzuur natrium, hetwelk desgelijks tot velerlei oogmerken — vooral tot het bereiden van soda — gebruikt wordt. Daaruit bekomt men het metaal natrium (zie aldaar), hetwelk aan de scheikunde belangrijke diensten bewijst.
