Kapitein, afgeleid van het middeneeuwschLatijnsch woord capitaneus, hetwelk afkomstig is van caput (hoofd), beteekent hoofdman en in het algemeen bevelhebber. Men noemde Gonsalvo van Cordova „el gran capitan”, en Turenne „ie grand capitaine”. In de 15de en 16de eeuw gaf men den naam van kapitein meer bepaald aan den aanvoerder eener kompagnie, en in dien zin was dat woord weldra in gebruik in de Duitsche en Nederlandsche legers.
Later is het in Duitschland door „Hauptmann’’ vervangen. Ook bij de marine heeft men de rangen van kapitein-luitenant en kapitein, terwijl de gezagvoerders van koopvaardijschepen desgelijks kapiteins worden genoemd.
