Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 07-08-2018

Groep

betekenis & definitie

(Eene) Groep noemt men in de beeldende kunst de zamenvoeging van onderscheidene figuren tot een zamenhangend geheel. Het zamenstellen daarvan bestempelt men met den naam van groeperen, en wjj behoeven naauwelijks te zeggen, dat duidelijkheid en gepastheid hierbij tot leidslieden moeten dienen.

Daarom vindt men bij de oudere schilders veelal eene pyramidale rangschikking. In meer beperkten zin wordt het woord groep veelal gebezigd van eene zamenvoeging van plastische figuren. De groepéring der plastiek is hare geboorte verschuldigd aan de bouwkunst, die den driehoek van den gevel gevuld en versierd wilde zien met beeldwerk. Daarna ontstonden voorstellingen, welke op de gebouwen geene betrekking hadden. De oude kunst gaf duidelijkheidshalve veelal aan hare groepen eene stijve, symmetrische gedaante, en eerst de latere kunst waagde het, dien boei te verbreken en eene ongedwongene natuurlijkheid te huldigen.

Wjj zien beider onderscheid in eene gevelgroep der Aegineten en in de groep van het Parthenon. Steeds echter moet de beeldhouwkunst het beginsel vasthouden, dat elk beeld eener groep, schoon een harmonisch deel uitmakende van het kunstwerk, toch ook op zich zelf een afgesloten geheel dient te vormen. Waar dit beginsel uit het oog verloren wordt, overschrijdt de plastiek hare grenzen. Trouwens de oudGrieksche en Romeinsche beeldhouwers hebben altijd dien regel gehuldigd, waarom de beeldhouwkunst der middeleeuwen en der renaissance zich vaak weinig bekreund heeft.

Wanneer de schilder groepeert, draagt hij zorg, dat het motief, de hoofdpersoon of het belangrijkst voorwerp van zijn stuk het meest uitkomt en in het voordeeligst licht zijne plaats vindt, terwijl hij door de bijkomende figuren den indruk van het geheel verhoogt. Hij tracht daarbij naar eenheid in de verscheidenheid, naar bevalligheid van lijnen, naar afwisseling en harmonie van kleuren en maakt een en ander dienstbaar aan de opvatting van zjjn onderwerp.