Deugdverbond of Tugendbund noemde men eene vereeniging, in 1808 te Koningsberg door vaderlandlievende mannen gesticht, om de rampen van Duitschland te lenigen, voor het onderwijs, voor een goed leger enz. te zorgen en in het algemeen het welzijn des vaderlands te bevorderen.
Daarmede was het heimelijke streven verbonden, om het Fransche juk af te schudden. De vereeniging breidde zich uit, en zelfs de Koning nam nu en dan met belangstelling inzage van hare werkzaamheden en van haren toestand. Zij bestond uit 5 afdeelingen, namelijk voor opvoeding en volksontwikkeling, voor huishoudkunde, voor policie, voor de krijgsmagt, en voor letterkunde. Aan haar hoofd bevond zich een Raad van 5 leden, en één van deze zorgde als censor voor de handhaving der wetten.
Ieder onberispelijk Pruissisch burger van de Christelijke godsdienst werd als lid aangenomen. De minister Stein beschermde deze vereeniging, en ook Scharnhorst behoorde tot hare voorstanders. Toen echter een harer leden, namelijk Schilt, in 1809 over de Elbe trok, en de minister Stein wegens onderschepte brieven zijn ontslag moest nemen, klom de argwaan der Franschen ten top, zoodat koning Friedrich Wilhelm lIl zich genoodzaakt zag, eene kabinetsorder uit te vaardigen tot ontbinding van het Tugendbund.
Zij bleef niettemin werken en heeft tot de volkswapening van Pruissen in 1812 niet weinig bijgedragen. Later, bij de toenemende reactie in Duitschland, heeft men dat verbond opgeheven, omdat het beschouwd werd als de kweekplaats van democratische woelingen.
