Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 19-03-2018

Beaton(David)

betekenis & definitie

Beaton (David), Beatoun of Bethune, kar­dinaal en primaat van Schotland en een ijve­rige tegenstander der Hervorming, was de zoon van den baron Beaton van Balfour en werd geboren in 1494. Hij studeerde te St.

Andrews en vervolgens te Parijs, en werd reeds vroeg opgenomen in den geestelijken stand. In 1525 werd hij geheim zegelbewaar­der van Jacobus V van Schotland en vervol­gens onderhandelaar voor diens huwelijk met Magdalena van Frankrijk en met Marie de Guise, waarna koning Frans I hem beloonde met het bisdom Mirepoix in Languedoc en hem in 1538 de waardigheid van kardinaal bezorgde.

In het volgende jaar zag hij zich benoemd tot aartsbisschop van St. Andrews in Schotland en tot primaat des rijks, waarna hij zijn invloed op den zwakken Jacobus wist aan te wenden, ten einde dezen gehaat te maken bij den adel, om hem te bewegen tot een weige­rend antwoord op het aanzoek van Hendrik VIII, koning van Engeland, tot verwerping van het pauselijk gezag, en om een besluit te verwerven tot vervolging der Protestanten in Schotland. Na den dood van Jacobus V trad hij te voorschijn met een valsch testa­ment, waarin hij tot regent werd benoemd; het Parlement bemerkte evenwel het bedrog en deed hem in hechtenis nemen. Beaton ont­snapte aan het dreigend gevaar, wist zich aangenaam te maken bij den regent den graaf van Arran en heerschte door middel van dezen. Hij begunstigde de Fransche partij, verzette zich krachtig tegen eene verzoening met Engeland en belastte zich met het op­perbevel over het Schotsche leger, dat tegen Hendrik VIII optrok (1544), hoewel hem hierbij weinig voorspoed ten deel viel.

Tot verdrukking der Protestanten deed hij met den regent visitatie-reizen, en George Wishart, de voornaamste der Evangélische leeraars, werd in zijne tegenwoordigheid levend ver­brand. Eene zamenzwering van den adel maakte een einde aan de heerschappij van dezen dwingeland. Op den 29sten Mei 1546 werd hij in zijn slot overvallen en vermoord, waarna men zijn kardinaalsgewaad uit het­zelfde venster deed waaijen, waaruit hij eenige dagen te voren het verbranden had aan­schouwd van een aanhanger der Hervorming.

< >