Ayuntamiënto is de naam van het gemeentebestuur eener stad in Spanje. Ofschoon de steden in dat land zelden eenige politieke zelfstandigheid hebben bezeten, hebben zij toch bijna altijd het regt aan zich behouden, om een eigen bestuur te kiezen en om uit eigen middelen te zorgen voor hare eigene veiligheid.
De ayuntamiënto’s, ontstaan uit Romeinsche instellingen, werden bevestigd in de langdurige oorlogen met de Mooren. Hunne magt werd grooter nog door de aansluiting van den adel. Hoewel dit bondgenootschap door den opstand van Juan de Padilla, in 1521, verbroken werd, en later, vooral onder de Bourbons, de zelfstandigheid der steden zoo goed als geheel te loor ging, was toch de herinnering aan de aloude instelling zoo groot gebleven, dat de Cortes van Cadix in 1812 in hoofdzaak het vroegere stelsel wederom invoerden, eenigzins gewijzigd naar de behoeften des tijds.
Beurtelings gewijzigd en afgeschaft, werd het in 1837 door de wetgeving nog eens erkend en geregeld. De ayuntamiënto’s worden nu regtstreeks door het volk gekozen, evenals de alcalden, hunne voorzitters en uitvoerders hunner besluiten. De kring hunner gewigtige ambtsverrigtingen werd uitgebreid. Zij mogten in hunne gemeenten de belastingen verdeelen en heffen, — de geldmiddelen der gemeente administréren, — de nationale garde organiséren, alsook de policie, — de lijsten van kiezers en gezworenen opmaken enz.
De regering mogt hunne besluiten schorsen, mits onder nadere goedkeuring der Cortes, die ook het regt hadden om hen te ontbinden.
Een in 1840 op Fransche leest geschoeid wetsontwerp op de regeling der ayuntamiënto’s ontnam hun veel van de magt, en beperkte die tot de aangelegenheden der stad. In 1844 werd een wetsontwerp in gelijken geest door de Cortes aangenomen, dat nog heden, weinig veranderd, van kracht is.
