Arles is de hoofdstad van een evenzoo genoemd arrondissement van het Fransche departement “Monden van de Rhône.” Zij ligt op den linkeroever van deze rivier, niet ver van zee en telt 25000 inwoners. Men vindt er veel handel en scheepvaart, benevens tabaks-, hoeden- en zijdefabrieken en gouden zilversmederijen. Er is een collége, eene zeevaartschool, eene regtbank van koophandel, eene beurs, eene openbare boekerij en een muséum voor natuurlijke historie en oudheden. Vandaar loopt een kanaal naar zee, en er is eene brug over de rivier gelegd.
Arles is ééne van de merkwaardigste steden uit het zuiden van Frankrijk: men vindt er vele overblijfselen der Romeinsche oudheid. Hiertoe behooren een amphitheater met een omtrek van 316 Ned. el, de muren van een schouwburg, de bouwvallen van een paleis van Constantijn de Groote, thans Chateau de Trouille genaamd, eene obelisk van graniet, die er in 1389 gevonden en in 1676 voor het stadhuis geplaatst is, de puinhoopen van twee tempels, van een triomfboog, en van vele grafteekens, een altaar der Bona Dea enz. De hoofdkerk, in oudromaanschen stijl gebouwd, is uit de middeleeuwen afkomstig, en het stadhuis werd gebouwd door Mansard.
Deze stad, te voren Arelas, Arelate of Arelatum en ook wel Colonia Julia Paterna en Colonia Arelata Sextanorum (van het 6de legioen) genoemd, vindt men het eerst vermeld bij Caesar, die er schepen deed bouwden om Massilia (Marseille) te belegeren. Vóór den tijd van Constantijn de Groote lag Arles alleen op den linkeroever der Rhône, maar deze Keizer breidde de stad uit op den regteroever en verbond de beide deelen door eene schipbrug, waarna het geheel den naam ontving van “Constantia” en bij Ausonius “Arelate duplex” wordt genoemd. Van dien tijd af was zij eene der meestwelvarende steden van Gallië. Ten tijde van de heerschappij der West-Gothen hield koning Eurich er zijn verblijf, na 513 behoorde zij tot het rijk der Franken, en na 879 was zij de hoofdstad van het Bourgondische koningrijk Arelate. Later stond zij onder het bestuur van de graven van Provence. In het jaar 1213 verhief keizer Frederik II haar tot eene vrije rijksstad, maar in 1350 werd zij door Karel, graaf van Provence, ingenomen en viel allengs ten deel aan de koningen van Frankrijk. Er zijn vele (Arelatische) synoden gehouden, zooals in 314 tegen de Donatisten, in 354 tegen Athanasius, in 452 tot regeling van de kerkelijke en kloosterlijke tucht, in 475 tegen Lucidus, een voorstander der voorbeschikking, en onderscheidene in de 13de eeuw. — Er is nog een ander Arles, een klein stadje aan de Tech, in het Departement “Oost-Pyreneeën” gelegen.
