Gort - (Grutten). Gort is gepelde gerst. Het is een voedingsmiddel, dat vroeger veel meer gebruikt werd dan tegenwoordig. Bij het pellen van gort verwijdert men juist de cellagen, die bijzonder rijk aan eiwitstoffen zijn; vooral het verlies van vitamine B is belangrijk. Gort moet betrekkelijk diep gepeld worden, omdat het „bliesje” verwijderd moet worden.
Dergelijke harde weefseldeelen zijn bij het nuttigen vaak onaangenaam, doordat ze zich hardnekkig op den tongrug vast kunnen hechten. De eenige weg om dit te voorkomen is diep slijpen van de gerstekorrel. Deze bewerking, het pellen tot gort, geschiedt met behulp van bepaalde slijpsteenen. De gerstekorrels passeeren eenige malen de slijpsteenen en naarmate zij meer „gangen" doorgemaakt hebben spreekt men van 2e, 3e of 4e reisgort. De beste inlandsche gort pelt men uit wintergerst. De zomergerst is daartoe veel minder geschikt, de gort uit wintergerst is veel vetter, dan die uit zomergerst gepeld wordt.
Door de wijze van pellen en slijpen verkrijgt men „ronde gort”, „lange gort" of „parelgort”. Deze laatste soort is bijzonder diep gepeld. Alle buitenlagen zijn afgeslepen, het binnenste van de korrel is zeer rijk aan zetmeel en buitengewoon blank. Parelgort bevat echter zeer weinig vitamine B. Thans iets over het gaarkoken van gort. Alle graanvruchten, met uitzondering van rijst en haver, zijn betrekkelijk lastig gaar te koken. Dit is ook met gerst respectievelijk gort het geval. De ouderwetsche methode was dan ook, om gort gaar te „smoren”.
Ongepraepareerde gort heeft ruim drie volle uren noodig om totaal te verstijfden. In de practijk is dat zeer lastig, vandaar dat het gebruik van gort ook veel verminderd is. Aan dit bezwaar is tegemoet gekomen door voedingspreparaten als „orgine”, „gortmout” enz. enz. Hierin is de gort geplet en gedextrineerd, zooals dat uitvoerig bij Havermout beschreven staat. Daardoor is bereikt, dat dergelijk gepraepareerde gort veel spoediger gaar is dan onbewerkte gort. Gewoonlijk is één uur goed koken meer dan voldoende om volledige verstijfseling te bewerken.
Bekend is de Alkmaarsche gort, een soort die van dikke vette gerst geslepen wordt en hierbij zoo diep gepeld wordt, dat de geheele nerf verdwenen is. De eischen die aan gort gesteld worden staan vermeld in het Meelbesluit.
Griesmeel, uit gerst bereid, mag als grutten of gort aangeduid worden. Deze benaming moet op verpakkingen duidelijk als zoodanig aangegeven worden en in winkels waar deze waar los verkocht wordt, op bakken, laden of voorraadflesschen met hoofddrukletter van minstens 2 cm hoogte en lijndikte van minstens 2 mm. Het griesmeel van boekweit en haver mag ook worden aangeduid als boekweitgort, havergort, boekweitgrutten of havergrutten.
