Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

hals

betekenis & definitie

In het Middelnederlands komt als zelfverwensing voor ic leghs minen hals teghen den dinen. Ik vermoed hierin een zelfverwensing die ijdel gebruikt werd en zich daardoor ontwikkelde tot meineed en vloek. De letterlijke betekenis zou kunnen zijn ‘ik verwed mijn leven tegen het jouwe (als wat ik zeg niet waar is)!’ Hals betekent ook ‘leven’.

Vergelijk daarvoor de verouderde uitdrukking iemand om hals brengen. In een van de brieven van P.C. Hooft komt de elliptische zin voor “De plaegh op Uw hals!” Hier is onmiskenbaar sprake van een verwensing, die voluit luidt de plaag kome op uw hals. De betekenis laat zich licht raden: ‘krijg de pest!’ Ook zeventiende-eeuws is by mijn hals, een eed die tot krachtterm en vervolgens tot uitroep is geworden.

Reeds in de Middeleeuwen komt de verwensing voor den hals moetti breken ‘breek je nek’. zie plaag.