eng. New Zealand, australische eilandengroep in den Stillen Oceaan ten z.o. van Nieuw-Holland, een der belangrijkste britsche koloniën, heeft (met inbegrip van de Chatham-eilanden) een oppervlakte van 269.432 km.2, en met de, staatkundig eveneens tot N. gerekende Kermadee-, Aucklands-, Campbell-, Antipoden- en Bounty-eilanden, het eiland Niue en (sinds 1900) den Cook-archipel en de Manihiki-eilanden 271.166 km.2 De kolonie heeft ongeveer 800.000 inw.; de inboorlingen, ruim 40.000 in getal, zijn zuivere Polynesiërs en noemen zichzelf Maoris.
N. zelf bestaat uit twee groote eilanden, het Noordel. en het Zuidel. eiland. De Foveaux-straat scheidt het zuidel. eiland van het kleine Stewart-eiland, en de straat van Cook het noordel. van het zuidel. eiland. Door de beide hoofdeilanden loopt, van het z.w. naar het n.o. een bergketen, die zich vooral in het zuidel. eiland tot verschillende met eeuwige sneeuw bedekte toppen verheft, waarvan de Mount-Cook de hoogste is. Gletscherstroomen, watervallen, rotskloven enz. leveren in deze onbewoonde, eerst in den laatsten tijd door reizigers en goudgravers bezochte streken grootsohe natuurtooneelen op. Naar het w. laat de steil afhellende Alpenketen slechts een smallen kustzoom over, waar sedert 1865 bij Hokitika goud gegraven wordt. Aan de oostzijde liggen uitgestrekte vlakten, voor landbouw en veeteelt zeer geschikt en door europ. volkplanters in bezit genomen; in het n. en z. bevatten de berghellingen de goud inhoudende kwartsaderen, die den rijkdom der provinciën Nelson en Otago uitmaken.
Ongeveer in het midden van het noord, eiland, aan den zuidel. oever van het groote binnenmeer Taupo, verheffen zich de nog werkende vulkaan Tongariro en de uitgebrande, met sneeuw overdekte Roeapahoe; aan de westkust de sneeuwberg Taranaki of MountEgmont. Ten n.o. van den Tongariro tot de baai van Plenty breidt zich het geologisch beroemde Meer-district uit, met talrijke meren,, kokende bronnen en opborrelende slijkketels. N. is rijk aan mineraliën, goud, kopererts, ijzererts, graphiet en kolen. Zoowel in het planten- als dierenrijk heeft N. veie geheel eigenaardige soorten. De inboorlingen, vroeger kannibalen, zijn sedert de vestiging van den eersten zendingspost door Sam. Marsden in 1814 van lieverlede voor het christendom en de beschaving gewonnen; vooral na de gruwelijke wreedheden van den laatsten broederkrijg (1820—27) onder het opperhoofd Hongi, maakte het zendingswerk groote vorderingen, en sedert 1843 kwam er geen geval van kannibalisme meer voor.
N. werd 13 Dec. 1642 door den Hollander Tasman ontdekt, maar eerst door Cook, die het in 1769, '73 en '77 bezocht, meer bekend. Nadat in 1839 de NewZealand-Association Wellington aan de Cookstraat had gesticht, werd N. in 1840 voor een zelfstandige kolonie der Britsche kroon verklaard. In 1861 werd op het zuidel. eiland het eerste goud ontdekt. N. wordt bestuurd door een gouverneur en 7 ministers. De wetgevende macht is in handen van een uit twee kamers bestaand parlement, welks leden gekozen worden met algemeen kies- en stemrecht.
