handteeken, fr. chiffre, een figuur, waardoor, met behulp van een of meer door elkander gewerkte letters of teekens, de naam of titel van iemand wordt uitgedrukt. Zij dagteekenen reeds van ouden tijd en worden menigvuldig aangetroffen op gr. munten.
Onder de fränkische koningen, bepaaldelijk on«der Karel den Groote, kwam het M. meer in gebruik zoowel op munten als in geschreven stukken. In de 13de eeuw geraakte het in onbruik, en het werd in Duitschland op den rijksdag te Worms in 1495 afgeschaft. De kennis der middeleeuwsche monogrammen is hoogst belangrijk voor de verklaring en het gebruik van gedenkteekenen en oorkonden uit dien tijd. Later werd het woord M. meer bepaald van toepassing op de kenteekenen, waar:mede schilders, graveurs, drukkers en andere kunstenaars hun werken merkten.
