Gepubliceerd op 20-01-2021

Doolhof

betekenis & definitie

labyrinthus, oorspronkelijk een aegyptisch woord, beduidde in de oudheid een verward gebouw met vele gangen en vertrekken: in het bijzonder echter worden aldus genoemd de vier door Plinius vermelde kunstige bouwwerken van dien aard. 1) De egyptische, D. lag in Midden-Egypte in de nabijheid van Arsinoë of Crocodilopolis. Geheel van steen gebouwd bevatte het 12 onder één dak gelegen hoven met 3000 vertrekken, waarvan de helft onder den grond, slechts een verdieping er boven. Alleen de vertrekken boven den grond werden aan vreemden getoond; zij werden bezocht door Herodotus en aoor Strabo; of het geheel tot een begraafplaats of een ander doel bestemd was, daarover waren de ouden het niet eens. Lepsius heeft de nog voorhanden overblijfsels weder ontdekt en op nieuw aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen. 2) De cretensische D, volgens de sage door Daedalus naar het model van het egyptische gebouwd, in de nabijheid van Gnossus, vormde het verblijf van den Minotaurus, wordt vóór Diodorus door geen schrijver vermeld ook de inheemsehe verzamelaars van legenden kennen het niet; en na het nauwkeurig onderzoek van Höck mag men aannemen, dat zulk een gebouw slechts tot de mythe behoort en nooit bestaan heeft. Misschien gaven de menigvuldige kloven en ravijnen der bergen op Kreta aanleiding tot die sage. Zoo vindt men nog in de nabijheid van Gortyna een doolhof met onderaardsche holen en gangen, ontstaan door het uitgraven van steen. 3) De D. op Samos was een werk van samische bouwkundigen, aan welke Polycrates de materialen verschafte. Plinius zag er nog overblijfselen van. 4) Het italische labyrinth noemt Plinius het praalgraf van koning Porsena van Clusium, hetwelk in zijn voesstuk een zeer ingewikkeld samenstel van vertrekken bevatte; de schrijver zag het evenwel zelf niet meer.

In later tijd werden hier en daar eenigermate aan de labyrinthen der ouden beantwoordende inrichtingen aangelegd, als tuinen met doolpaden enz ; onder deze is vooral dat te Versailles, naar ontwerpen van Lenoïtre bekend.

< >