Dithmarschen

betekenis & definitie

het westelijkst deel v/h hertogdom Holstein, tusschen de Beneden Elbe en de Beneden-Eider, thans deel v/d pruis. provincie Sleeswijk-Holstein, vormde voorheen een gouw v. Noord-Atbingië'(Saksen), en werd tegelijk daarmede door Karel den Groote onderworpen en tot het christendom bekeerd (804); sinds 936 was het een bezitting der graven van Stade, sinds 1062 van den aartsbisschop van Breinen; in 1144werd de bevolking, omdat zij den graaf van Stade gedood had, zwaar getuchtigd door Hendrik den Leeuw, die het land ook een eigen graaf schonk; keizer Frederik I gaf in 1180 het graafschap Stade met D. weer aan het aartsbisdom van Bremen, waarop de bevolking herhaaldelijk tot opstand kwam en zich niet dan onder voorwaarde van behoud hunner vrijheden aan Holstein onderwierp ; in 1200 door de Denen veroverd, kwam het in 1227, na de nederlaag der Denen bij Bornhöved weer in een losse afhankelijkheid van het aartsstift Bremen, doch vormde in werkelijkheid een boerenrepubliek met zelfbestuur, die langen tijd haar vrijheid tegen de begeerige naburen, Denen en Pruisen, wist te handhaven, en eerst voor een deensch-holsteinsche coalitie kon worden ten onder gebracht (Juni 1559); de veroveraars, de deensche koning Frederik II en de holsteinsche hertogen Johan en Adolf, verdeelden het veroverde landschap onderling; na den dood van hertog Johan volgde in 1581 een nieuwe deeling, in twee helften, welke nog bestaat: Zuid-D. met de hoofdpl. Meldorf kwam aan koning Frederik II, Noord-D. met de hoofdpl. Heide aan hertog Adolf van Gottorp ; ingevolge het ruilverdrag van 1773 werd ook Noord-D., met de overige gottorpsche bezittingen deenseh gebied ; na de gebeurtenissen van 1864—66 werd het bij Pruisen ingelijfd. Het vormt thans de twee kreitsen Norderdithmarschen (601 km2., 37.500 inw ), en Süderdithmarschen (746 km2., 48.500 inw.).