1. Handeling, verrichting, GEZELLE 54, werkdadigheid, BEYSENS, NATUURPHILOSOPHIE 183, werking. Operationes actionesve potentiis viribusque priores sunt ratione, ARISTOTELES, II DE ANIMA C. 4; 415, A, 20, Naar het bepalend begrip gaan daden en handelingen de vermogens en krachten vooraf. — Modus operations consequitur formam, quiae est operationis principium, s.
THOMAS, SUM. C. GENT. III, 58, De aard der handeling hangt af van den vorm die beginsel van handeling is. — Circa operationes est superabundantia et defectus et medium, S. THOMAS, COMM. IN 11 ETHIC.
Nic. LECT. 6, Handelingen zijn voor te veel, te weinig en middelmaat vatbaar. — In quibuscumque praeter operationes sunt aliqua operata... operata sunt fines operationum, s. THOMAS, COMM. IN II DE ANIMA LECT. 6, Waar er behalve de handelingen nog bewerkte dingen zijn, daar zijn deze einddoel der handelingen. — Operatio... vel actio, ex qua sequitur aliquid actum praeter ipsam, est perfectio operati, non operantis, et comparatur ad ipsum sicut ad finem, s. THOMAS, SUM. C.
GENT. I, 100, Handeling of werking waaruit behalve de handeling nog iets anders voortkomt, is de voltrekking van het uitwerksel, niet van den bewerker, en staat tegenover het uitwerksel als tegenover haar einddoel. — Omnis... operatio debet attribui Deo sicut primo et principali agenti, s. THOMAS, SUM. c. GENT. III, 67, Elke handeling moet aan God als aan den eersten en voornaamsten bewerker worden toegeschreven. — Id ... quod est principium in exsecutione, est unde incipit operatio, S. THOMAS, SUM.
THEOL. I-II, Q. I, A. 4, C., Dat waaruit een handeling ontstaat is beginsel van uitvoering. — Operatio ... rei demonstrat substantiam et esse ipsius, s. THOMAS, SUM. C. GENT.
II, 79, Aan de handelingen van een wezen blijken zijn zelfstandigheid en zijn zijn — Optima ... operatio inter operationes humanas est speculatio veritatis, s. THOMAS, COMM. IN X ETHic. NICOM. LECT. 10, De voortreffelijkste onder de menschelijke handelingen is de beschouwing van de waarheid. — Operationes ... circa singularia sunt, S. THOMAS, SUM.
THEOL. I-II, Q. 6, INTROD., De handeling is het steeds om afzonderlijke wezens te doen. — Ultima rei perfectio est eius operatio, De uiterste volmaaktheid van iets is zijn bedrijvigheid. — Operatio notior est quam substantia, Handeling blijkt eerder dan zelfstandigheid. — Unumquodque est propter suam operationem, S. THOMAS, COMM. IN II DE CAELO ET MUNDO, LECT. 4, N° J, Elk wezen is om zijn handeling. — Operatio actualis, Daadwerkelijke handeling. Operatio ad extra, Werking naar buiten, buitenwaartsche werking, buitengoddelijke werking, JANSSENS, DE HEERLIJKHEDEN VAN HET GODDELIJK MOEDERSCHAP 26. Operationes ad intra, Werkingen naar binnen, binnengoddelijke werking, JANSSENS, DE HEILIGE DRIEVULDIGHEID III (DRIEVULDIGHEIDSLEER). Operatio animae, Zielsverrichtiog. Omnis ... animae operatio vel est actus potentiae activae vel passivae, S. THOMAS, COMM. IN II DE ANIMA LECT. 6, Elke verrichting van de ziel is ofwel een daad van een handelend vermogen, ofwel een daad van een lijdend vermogen. —Quaedam ... operationes sunt animae, quae exercentur per organa corporalia, sicut visio per oculum, et auditus per aurem, et simile est de omnibus aliis operationibus nutritivae et sensitivae partis, s.
THOMAS, SUM. TIIEOL. I, Q. 77, A. 5, C., Daar zijn sommige verrichtingen van de ziel die met behulp van lichamelijke organen geschieden; aldus zien we dank zij het oog, hooren we dank zjj het oor en verder geldt zulks voor alle verrichtingen van het plantelijk en het zintuigelijk deel in ons. — Ex operatione animae humanae modus esse ipsius cognosci potest, s. THOMAS, QU. DISP. DE ANIMA A.
I, C., Uit de handelingen van de menschelijke ziel blijkt dezen wijze van zijn. — Operatio animalis, Dierlijke verrichting. Operatio artificialis, Kunstmatige werking. Operatio bestialis, Dierlijke werking. Operatio bursae, Beursverrichting. Operatio communis, Gemeenschappelijke verrichting. Operatio completa, Volledige werking. Operatio coniuncti, Verrichting van ziel en lichaam samen, Operatio connaturalis, Met de natuur strookende verrichting. Operatio continua, Aanhoudende verrichting. Operatio corporalis, Lichamelijke verrichting. Operatio defectiva, In gebreke blijvende verrichting, ontoereikende verrichting. Operatio demeritoria, Strafwaardige handeling. Operatio exterior, Uiterlijke verrichting. Operatio gloriae, Verrichting der gelukzaligheid. Operatio hominis, Menschelijke verrichting. Oportet quod operatio hominis sit bona ex hoe quod est seemdum rationem rectam, S THOMAS, COMM. IN II ETHIC. NIC. LECT. 2, Het kan niet anders of de handelingen van een mensch gullen goed zijn in voover overeenkomstig de rechte rede geschieden. — Operatio humana, Menschelijke handeling. Optima... operatio inter operationes humanus est specidatio veritatis, s. TIIOMAS, COMM.
IN x ETHIC. NIC. T,ECT. 10, De voortreffelijkste onder alle menschelijke handelingen is de beschouwing van de waarheid. — Operatio immanens, Inblijvende werking, JANSSENS, GOD ALS SCHEPPER 87. Operatio imperfecta, Onvolmaakte verrichting. Operatio intellectiva, Verstandswerking. Operatio intellectualis, Verstandelijke werking. Operatio intellectus, Verstandswerking. Omnis operatio intellectus procedit ab eo secundum quod est foetus in actu per speciem intellegibilem, s. THOMAS, V Qu. QUODLIB. A. 9, C., Elke verrichting van het verstand komt van het verstand voort in zoover dit, dank zij het verstandelijk kenbeeld, metterdaad is. — Est... duplex operatio intellectus...
Una quidem quae vocatur indivisibilium intellegentia, per quam intellectus format in seipso definitionem vel conceptum alicuius incomplexi. Alia autem operatio est intellectus componentis et dividentis, seemdum quam format enuntiationem, s. THOMAS, V QU. QUODLIB. A. 9, C., De werking van het verstand is tweevoudig, inzicht namelijk in de ondeelbare dingen; — aldus vormt het verstand zich een bepaling of een begrip van het niet samengestelde; — verder is daar nog de werking van het samenstellend en scheidend verstand waarbij het zegging vormt. — Procedit ... aliquid ab intellectu in quantum est constitutum per operationetn ipsius, S. THOMAS, V QU.
QUODLIB. A. 9, C., Iets komt van het verstand voort in zoover het door de werking van het verstand wordt teweeggebracht.— Operatio intellegibilis, Verstandelijke werking. Operatio intrinseca, Innerlijke werking. Operatio mecanica, Bewegingsvemchting. Operatio meritoria, Verdienstelijke handeling. Operatio miraculosa, Wonderbare werking. Operatio moralis, Zedelijke werking. Operatio naturae, Natuurverrichting. Operatio naturalis, Natuurlijke werking. Operatio nutritiva, Voedingsverrichting. Operatio particularis, Bizondere handeling. Operatio particularis et propria agentis probat totam virtutem agentis, Aan de bizondere en eigen handeling van wie handelt blijkt heel de kracht van hem die handelt. — Operatio peccaminosa, Zondige handeling. Operatio perfecta, Volmaakte werking. Operatio personalis, Persoonlijke werking. Operatio propria, Eigen werking. Operatio sensibilis, Zintuigelijke verrichting. Operatio sensitiva, Zintuigelijke verrichting. Operatio sensus, Zintuigelijke verrichting. Operatio simplex, Enkelvoudige verrichting. Operatio specifica, Soortelijke verrichting. Operatio speculativa, Bespiegelend werk. Speculativa operatio est intellectus secundum proprium virtutem dus, scilicet secundum sapientiam principaliter, quae comprehendit intellectum et scientiam, S. THOMAS, COMM. IN X ETHIC. NIC. LECT. 10, bespiegelend werk gaat terug op het verstand naar dezes eigen kracht, dit is vooral naar de wijsheid die inzicht en wetenschap omvat. — Operatio supernaturalis, Bovennatuurlijke werking. Operatio theandrica, Godmenschelijke werking, QUAADVLIET III, 34 (CHRISTUSLEER). Operatio transiens, Uitgaande verrichting. Operatio vegetativa, Plantelijke verrichting, plantaardige verrichting. Operatio violenta, Gewelddadige verrichting. Operatio virtutis, Deugdzame handeling. Operationes ... virtutum et vitiorum differunt secundum affirmationem et negationem, s.
THOMAS, COMM. IN III ETHIC. Nic. LECT. II, De handelingen van deugd en ondeugd staan tegenover elkaar als bevestiging en ontkenning. — Operatio vitalis, Levensverrichting, BEYSENS, NATUURPHILOSOPHIE 171, levenswerking, BEYSENS, IBIDEM 173, 176, levenswerkzaamheid, BEYSENS, IBIDEM 176. Operatio vitiosa, Ondeugdzame handeling. 2. Heelkundige bewerking. Operatio caesarea, Keizersnede, POTTERS IV, 185.
