Rio grande do sul - kuststaat in het Z. van Brazilië; 236.553 K.M.², 1.750.000 inw. Het was een twistappel tusschen Spanje en Portugal, later tusschen Argentina en Brazilië ; korten tijd was het ook verbonden met Uruguay en tot tweemaal toe, 1835—1844 en 1892—93, deed het pogingen zich van Brazilië los te maken. Innerlijk en uiterlijk heeft R. heel weinig Braziliaansch karakter. Het W., met bijna boomlooze, golvende vlakten, meest droog en stoffig, gelijkt het meest op Uruguay en Argentina.
Evenals daar een extensieve veeteelt; groote zwervende kudden worden gehoed door de bekende gaucho’s, die den staat zijn bijnaam „o estado gaucho” hebben bezorgd. Het O. draagt een geheel ander karakter, doordat zich hier in grooten getale Duitschers vestigden. Men schat het aantal bewoners van Duitsche afkomst op 200.000. Gedurende de laatste jaren, ook vóór den oorlog, was het aantal Italiaansche, Poolsche en Russische immigranten grooter dan dat der Germaansche. — Economisch zijn van beteekenis de landbouw, die maïs, tarwe, rogge en lijnzaad, maar ook wijn en zuidvruchten en goede tabak oplevert; de veeteelt en in geringere mate de mijnbouw: er worden edelgesteenten, agaat en jaspis, gevonden, benevens steenkool. De veeteelt, die ± 15 millioen stuks vee omvat, waarvan 6 millioen runderen, is vooral gedurende den oorlog van groote beteekenis geworden, vóór dien werd het vleesch alleen als gedroogde lappen verzonden en bleef daardoor vrijwel tot Brazilië beperkt.
In oorlogstijd richtten vooral Amerikaansche firma’s hier slachthuizen op en werd het vleesch op moderne wijze in bevroren toestand of in blik naar de Unie en Europa vervoerd. Tevens verrees een geheele industrie tot verwerking der afvalproducten, olie-, zeep-, beenderenmeel-, knoopen-, leere. a. fabrieken. Een groote moeilijkheid voor de geregelde export is de ongunstige kustgesteldheid. Deze bestaat namelijk uit dorre duinen, waarachter verbazend lang gerekte lagunen, o.a. Patos en Mirim lagune, door landtongen en ondiepten van den Atlantischen Oceaan gescheiden. Voornaamste havens zijn : de hoofdstad Porto Alegro en Rio Grande do Sul, beide door een spoorweg met het binnenland verbonden.
