Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 10-01-2019

Maansafstanden (methode der)

betekenis & definitie

Maansafstanden (methode der), - een methode van lengtebepaling op zee, afkomstig van Vespucci (1499), en door Gemma Frisius omstreeks 1530 verbeterd. De afstand der maan tot naburige niet te ver van de ekliptika gelegen hemellichten (zon, heldere planeten, vaste sterren) wordt met een draagbaar instrument (Jakobstaf, sextant) gemeten. De gemeten afstand wordt gezuiverd van refractie en parallaxis, en is dan te vergelijken met de maansafstanden, die in den Nautical Almanac voor elken dag van 3 tot 3 uur (in Greenwichtijd) gegeven is. Door interpolatie vindt men den Greenwichtijd der waarneming en dus door vergelijking met den eveneens waargenomen plaatselijken tijd de lengte.

De methode der m. is pas doeltreffend geworden, toen T. Mayer 1752 de oudtijds zeer gebrekkige maantafels had verbeterd. Zij is echter altijd vrij onnauwkeurig geweest, want de maan, voor dit doel om haar snelle Oostwaartsche beweging gebruikt, beweegt zich toch niet meer dan gemiddeld 13° per dag, of 32' per uur. Wordt in den gemeten afstand een fout van 30" gemaakt, dan is de geïnterpoleerde Greenwichtijd en dus ook de lengte 1m = 15' fout. De m. der m., die door de vrij omslachtige berekeningen nooit heel populair onder de zeevarenden is geweest, is tegenwoordig geheel in onbruik geraakt, en verdrongen door de methode der tijdmeters: sedert 1907 geeft de Nautical Almanac de maansafstanden niet eens meer op.

< >