Cabanel - (Alexandre), Fransch schilder, geb. te Montpellier 1823, overl. te Parijs 1889; werd Oct. 1840 leerling van Picot aan de Ecole des Beaux-Arts te Parijs. In 1845 behaalde hij den Prix de Rome voor historie-schilderkunst met zijn schilderij: „Jésus dans le prétoire.” In 1863 werd hij benoemd tot lid van het Institut en Prof. aan de Ecole des Beaux-Arts te Parijs. In 1844 verscheen hij voor ’t eerst in den Salon („Christus in Gethsemane”). In 1852 behaalde hij aldaar met zijn in Italië (1845—50) ontstane „Dood van Moses” de tweede medaille; in 1855 met „de verheerlijking van den H. Lodewijk” (thans Mus.
Versailles) de eerste. Sedert 1851 zond hij tot zijn dood geregeld in. In dezen tijd ging C. over tot het portretschilderen, waarbij tevens zijn stijl zich meer op het uiterlijk aangename gaat richten, wat hem, tezamen met zijn koele, geglaceerde behandeling der verf tot den modeschilder der voorname wereld van het tweede keizerrijk maakte. Zijn vrouwenportretten zijn meestal beter geslaagd dan zijn mannenportretten. (Vgl. het portret v. Napoleon III, salon 1865.) Als schilder van ideale, naakte schoonheid had C. jarenlang groot succes. („Venus anadyomene” in het Mus. d. Luxembourg). Hierdoor werd zijn schilderen echter leeg en te veel manier. Toch leverde hij ook in zijn laatste jaren nog goed werk. (Portret v. d. stichteres v. d. Ordre des Petites Soeurs des Pauvres; Salon 1886). Als vrouwenportrettist bekleedt C. een belangrijke plaats.
Zijn invloed op de Fransche kunst was groot, zoo al niet onverdeeld gunstig. Zijn talrijke leerlingen toch gingen voort in de routine van den Meester en vervlakten zoo diens toch zeer eigene kunst. Behalve een meer uitgebreide collectie van werken van C. in het Luxembourg-Museum zijn ook schilderijen van hem te vinden in de Musea te Lille, Montpellier, Béziers, Carcassone, Antwerpen, München en in het Metropolitan-Museum te New-York. Als decoratieve werken zijn nog te noemen de fresco’s met tafereelen uit het leven van den H. Lodewijk in het Pantheon te Parijs, en de Allegorieën der Maanden in het Parijsche stadhuis. Litt. Zie Thieme-Becker’s Künstlerlexikon.
