Afbetalings-overeenkomst - een overeenkomst, die evenals de gewone koopov. den overgang van den eigendom eener zaak ten doel heeft, maar waarbij de prijs niet in eens, maar in termijnen wordt voldaan. Door haar wordt het ook voor den weinig koopkrachtige mogelijk zich zaken aan te schaffen, welke anders buiten zijn bereik zouden liggen. Of de werking van eene dergelijke overeenkomst nuttig of schadelijk zal zijn, hangt af van de voorwerpen, waarover zij loopt en van de vraag, of de kooper financieel sterk genoeg is, om de verplichtingen aan de overeenkomst verbonden te aanvaarden. Vooral in de groote steden treft men zaken aan, waar men b.v. alles wat in een huishouding noodig is op afbetaling kan krijgen.
Dat het bedenkelijk is, als daardoor personen in de gelegenheid worden gesteld een huishouding op te zetten zonder eenige financieele basis, behoeft geen betoog. Aan den anderen kant stelt het afbetalingsstelsel menigeen in staat zich b.v. een naaimachine (dit artikel wordt hier te lande zeer veel op afbet. geleverd) aan te schaffen, die anders daartoe niet in staat zou zijn geweest. Hier werkt het stelsel dus weer gunstig.
De afbet. ov. wordt in verschillenden vorm gegoten, n.l. in dien van koop en verkoop met beding, dat de eigendom bij den verkooper zal blijven tot de geheele prijs zal zijn voldaan, of in die van huur met bepaling, dat bij geregelde betaling na afloop van den termijn de eigendom op den huurder zal overgaan. Omtrent het rechtskarakter van dergelijke overeenkomst, in welken vorm ook gekleed, heerscht geen eenstemmigheid. Zij wordt veelal aangeduid als huurkoop. De verkooper maakt voor zich veelal verschillende bedingen, n.l. dat bij wanbetaling de ov. door hem ook zonder rechterlijke tusschenkomst als ontbonden mag worden beschouwd, dat hij tot geenerlei terugbetaling van het reeds ontvangene is gehouden, dat in geval van wanbetaling alle nog niet vervallen termijnen dadelijk opeischbaar worden.
De afbet.-ov. als zoodanig is bij ons niet wettelijk geregeld, hetgeen wel het geval is in Duitschland en Oostenrijk, waar resp. sinds 1894 en 1896 een speciale regeling bestaat. — Vgl. Handelingen Ned. Juristenver. 1906 (Praeadv. Mr. Paul Scholten en Mr. A. A. H. Struycken).
