Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-01-2019

Aardgordels

betekenis & definitie

Aardgordels - De aardrijkskundigen verdeelen de oppervlakte der aarde ten opzichte van de temperatuurverhoudingen in vijf gordels of zonen: de tropische of heete gordel, besloten tusschen den noorder- of kreeftskeerkring en den zuider- of steenbokskeerkring, de noordelijke gematigde gordel, besloten tusschen den kreeftskeerkring en den noordpoolcirkel, de zuidelijke gematigde gordel, besloten tusschen den steenbokskeerkring en den zuidpoolcirkel, de noordelijke koude gordel, besloten tusschen de noordpool en den noordpoolcirkel, de zuidelijke koude gordel, besloten tusschen de zuidpool en den zuidpoolcirkel. De keerkringsgordel beslaat ⅖, de beide gematigde gordels beslaan tezamen ½, en de beide koude tezamen 1/10 van de aardoppervlakte. Deze indeeling berust geheel op ’t verschil in bestraling door de zon. De tropische gordel is die van de loodrechte of nagenoeg loodrechte bestraling; tweemaal per jaar zal daar de zon ’s middags in ’t zenith staan; aan de keerkringen één maal; de dagen en nachten zijn er ’t geheele jaar door vrijwel even lang.

Naar hoogere breedte neemt het verschil in lengte van nacht en dag toe, de zonshoogte af. In den gematigden gordel (en in de koude) onderscheidt men zomer- en winterhalfjaar: de zomer heeft lange dagen en korte nachten bij de grootste middaghoogte der zon, de winter korte dagen en lange nachten bij lagen zonnestand. Aan de poolcirkels zijn de langste dag, en de langste nacht 24 uur.

De koude zonen zijn dus de gebieden, waar in den zomer de langste dag langer is dan 24 uur en zoo in den winter de langste nacht; aan de N. en Z. pool duurt het geheele zomerhalfjaar de dag, het geheele winterhalfjaar de nacht. Deze beschijningsgordels komen niet geheel overeen met een indeeling in warmtegordels, zooals die uit temperatuurwaamemingen in verschillende deelen der aarde kunnen worden geconstrueerd; op het klimaat doen zich namelijk andere invloeden gelden, waarvan de verdeeling van land en water de voornaamste is.

< >