(Gr. Haides of Aides), Griekse god van het dodenrijk, zoon van Cronus en Rhea.
Toen Cronus’ drie zonen de wereld onder elkaar verdeelden, viel aan Zeus de bovenwereld ten deel, aan Poseidon de zee en aan Hades het binnenste der aarde, het schimmenrijk der gestorvenen. Daar heerste hij samen met Persephone die hij uit de bovenwereld schaakte. Met Hades werd behalve de god, ook zijn rijk aangeduid. Bij de Romeinen heet de onderwereld naast Hades, ook Orcus, Tartarus of Avernus. Beroemd is de beschrijving van de onderwereld bij Vergilius (boek VI), waar Aeneas erin afdaalt. Het sombere oord werd omsloten door enige rivieren: de Acheron, Styx en Lethe. Ook worden in de antieke literatuur nog genoemd de Cocytus en Pyriphlegethon. Cerberus, de hellehond, bewaakte de toegang; de god Hermes geleidde de schimmen naar de onderwereld, en Charon, de norse veerman, zette hen over de Styx. Als veergeld gaf men de doden een muntstuk mee in de mond. Slechts de schim van een dode die verbrand of begraven was, kreeg toegang tot Hades’ rijk, de onbegravene vond nimmer rust.
Ook was Hades meester van alle rijkdommen die het binnenste der aarde herbergt. Zijn naam is daarom ook wel Pluton (Gr. ploutos = rijkdom) of bij de Romeinen Dis (Lat. dives = rijk). De narcis en cypres (zie Cyparissus) zijn aan hem gewijd.ICONOGRAFIE In de antieke kunst is Hades weinig afgebeeld; enkele Romeinse busten stellen hem voor met lange haren en baard, en sombere gelaatstrekken. Op vazen, gemmen, munten en sarcophagen ziet men hem soms gehuld in een chiton met korte mouwen, in de hand een staf met adelaar of hoorn des overvloeds. Op een wandschildering in het Etruskische graf Colini bij Orvieto, ziet men Hades hoog tronend naast Persephone. De god is gehuld in een leeuwehuid, de leeuwekop als helm op het hoofd, een speer in de hand. In later tijd is vooral Pluto voorgesteld, terwijl hij Proserpina (= Persephone) schaakt, bijv. door Bernini en Rembrandt.
Zie Cronus, Rhea, Zeus, Poseidon, Hades, Persephone, Aeneas, Acheron, Styx, Lethe, Cocythus, Pyriphlegeton, Cerberus, Hermes, Charon
