het verwijderen van zwaveldioxide (S02) uit rookgassen van verbrandingsinstallaties. Dit zwaveldioxide wordt bij de verbranding gevormd uit het zwavel dat een bestanddeel vormt van vrijwel alle fossiele brandstoffen.
Zowel steenkool, aardolie als aardgas bevatten vaak in meer of mindere mate zwavel of zwavelverbindingen. Het Ned. aardgas van de gasbel te Slochteren bevat vrijwel geen zwavel en is als gevolg daarvan een ‘schone’ brandstof. Door het toenemende gebruik van olie en vooral steenkool als grondstof voor elektriciteitsproduktie is de uitworp van zwaveldioxide door elektriciteitscentrales toegenomen van ca. 30000 t per jaar in 1975 tot ca. 200000 t per jaar in 1980. In verband hiermee heeft de regering besloten juist bij het verbranden van steenkool rookgasontzwaveling in centrales toe te passen. De kolencentrales van de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij (PGEM) te Nijmegen en die van de Provinciale Noordbrabantse Elektriciteits Maatschappij (PNEM) te Geertruidenberg zullen rond 1985 rookgasontzwaveling toepassen voor hun kolengestookte eenheden van 300 MWe.In België is rookgasontzwaveling niet verplicht. Uit een onderzoek naar de kostprijs bleek dat het ontzwavelen van rookgassen zeer duur uitvalt. Daarom werden andere oplossingen om de zwaveldioxideemissie te beperken aanvaard. Hiertoe behoren reglementering van het zwavelgehalte in de brandstof, hoge schoorstenen en het aanleggen van een snel beschikbare reserve van zwavelarme brandstof. Op deze reserve moet een beroep worden gedaan zodra de weersomstandigheden te ongunstig worden (inversie), teneinde de norm van 2 p g/m3 te respecteren. De controle wordt uitgeoefend door controleposten van de centrales en het zwavel-rookmeetnet van het Ministerie van Volksgezondheid.
Rookgasontzwaveling heeft vooral in Japan, de vs en de BRD een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. In principe worden de rookgassen in innig contact gebracht met stoffen die het zwaveldioxide binden (b.v. kalk). Er zijn verschillende typen processen ontwikkeld: natte processen, droge processen en sproeidroogprocessen. Bij een nat proces wordt het zwaveldioxide door een oplossing of suspensie van de bindende stof geleid en zo uit de rookgassen gewassen. Bij een droog proces wordt het zwaveldioxide aan het oppervlak van een vaste stof gebonden. Bij de sproeidroogprocessen wordt de oplossing of suspensie van de bindende stof fijn verstoven in de rookgassen.
Hierbij reageert het zwaveldioxide met het absorptiemiddel, terwijl het water verdampt door de warmte van de rookgassen. Er ontstaat een poedervormig produkt. Bij deze processen ontstaan als afvalprodukt zwaveldioxide, sulfiet of sulfaat, het sulfaat meestal in de vorm van calciumsulfaat (gips). De Ned. processen bij PGEM en PNEM zullen als bijprodukt gips maken. Dit kan toegepast worden in b.v. de bouw. Bij de processen die sulfiet produceren wordt het als afval gestort.
Dit is in Nederland vrijwel niet uitvoerbaar, omdat er weinig ruimte voor is en noodzakelijke droge opslag vrijwel niet te realiseren is. De processen die zwaveldioxide als bijprodukt hebben, kunnen in de toekomst steeds interessanter worden, omdat zwaveldioxide gebruikt kan worden voor de bereiding van zwavelzuur. Als de prijs van zwavel steeds hoger wordt, zal deze mogelijkheid economisch steeds aantrekkelijker worden. Rookgasontzwaveling heeft als bijkomend voordeel dat door de natte wassing van rookgassen ook geringe hoeveelheden van andere schadelijke stoffen (zoals zware metalen) worden uitgewassen en dus geen luchtverontreiniging veroorzaken. Deze stoffen komen dan wel in het afvalwater of in de bijprodukten terecht. Toch is dit vaak te verkiezen boven een oncontroleerbare vorm van luchtverontreiniging.
Met het toepassing van rookgasontzwaveling is het stoken van steenkool in centrales nog geen ‘schoon’ proces geworden, omdat er in rookgassen ook nog grote hoeveelheden andere stoffen, zoals kooldioxide en stikstofoxiden voorkomen. Deze stoffen zijn met zwaveldioxide voor een belangrijk deel de oorzaak van het feit dat de regen steeds zuurder wordt. Het zal nodig zijn dat deze stoffen uit rookgassen worden verwijderd om een schonere verbranding van fossiele brandstoffen te kunnen bereiken. → NOx-reductie-technologie.
