Gepubliceerd op 01-12-2020

aardgas

betekenis & definitie

vnl. uit methaan bestaand gas dat uit de grond wordt gewonnen en vooral dient als brandstof en ook wel als grondstof voor de petrochemische industrie. De samenstelling van aardgas varieert afhankelijk van het gebied van winning, maar het hoofdbestanddeel is altijd methaan, vaak voor meer dan 90 %.

Daarnaast treft men in aardgas ook ethaan, propaan en butaan aan. Aardgas wordt onderscheiden in twee soorten, nl. geassocieerd gas en niet-geassocieerd gas. Het geassocieerd gas is gedeeltelijk opgelost of opgelost geweest in aardolie. Doordat de aardolie zich verplaatst heeft, kan er door verplaatsing van druk een gedeelte van opgeloste gasvormige koolwaterstoffen uit de aardolie ontsnappen. Dit geassocieerd gas zit dan als een soort gaskap boven de olie. Een gaskap ontstaat doordat er aan de bovenkant een afdekkende niet-poreuze steenlaag zit.

Bij de oliewinning werd dit gas vaak als een hinderlijk en brandbaar bijprodukt gezien. Om veiligheidsredenen wordt het gas direct afgefakkeld (verbrand). Maar tegenwoordig beseft men dat men kostbare energie aan het verbranden is. Door b.v. het gas terug te pompen in de bodem, kan het bewaard worden voor latere tijden.Bij winning van olie en gas komen ook water, stikstof, kooldioxide en andere niet-koolwaterstoffen mee naar boven. Niet-geassocieerd gas heeft zijn ontstaan vnl. te danken aan steenkoollagen. Door inkolingsprocessen onder zeer hoge druk heeft zich het gas gevormd. Dit niet-geassocieerd aardgas is meestal afkomstig uit heel diepliggende kolenlagen en ontsnapt naar poreuze zandsteenlagen. Doordat deze poreuze zandsteenlagen afgedekt worden door een ondoordringbaar gesteente, vormt zich daar een soort reservoir met niet-geassocieerd gas. Een voorbeeld van een niet-geassocieerde gasbel is die van Groningen.

De in Nederland en op het continentale plat (op zee) gewonnen aardgas is na resp. reinigings- en drogingsprocessen ontdaan van eventuele zwavelbestanddelen. Opdat men het gas kan ruiken wordt een geringe hoeveelheid zwavelverbinding toegevoegd; het gehalte is ca. 7,5 mg zwavel/m3 gas. Aardgas is een zeer schone brandstof. Een vergaande daling van de zwaveldioxideconcentratie van de lucht is in de jaren zestig in Nederland voor een belangrijk deel het gevolg geweest van de overschakeling van kolen- en oliestook op aardgas voor verwarmingsdoeleinden en energieopwekking (elektriciteitscentrales). Bij elke verbranding (ook van aardgas) zal bij het optreden van hoge temperaturen de zuurstof uit de lucht zich met de stikstof uit de lucht gaan verbinden tot stikstofoxiden. De in de vuurhaard gevormde stikstofoxiden bestaan voor meer dan 95 % uit stikstofmonoxide, de rest is stikstofdioxide. Deze oxiden geven aanleiding tot smogvorming, verzuring van de regen en schaden de gezondheid van mens en dier via de ademhaling.

Gasboringen kunnen invloed hebben op hun omgeving. Daarbij moet worden gedacht aan o.a. geluidshinder en het lozen van afgewerkte boorspoeling. Bij iedere boring bestaat de kans dat aardgas op een ongecontroleerde wijze uit het boorgat ontsnapt. Het ontsnappende aardgas kan gemakkelijk in brand raken, wat explosiegevaar met zich meebrengt en luchtverontreiniging.