Gepubliceerd op 01-12-2020

cultuurlandschap

betekenis & definitie

landschap dat voor een belangrijk deel onder invloed van menselijke activiteiten is ontstaan.

Nederland en België bestaan overwegend uit cultuurlandschappen. Tegenover de cultuurlandschappen plaatst men de natuurlandschappen. In feite is de grens tussen beide moeilijk aan te geven. Vele ‘natuurlandschappen’ zijn het gevolg van menselijke activiteiten. Dit geldt b.v. voor bossen die zijn aangeplant ten behoeve van de houtteelt, maar ook voor heidevelden die zijn overgebleven uit de tijd dat zij een belangrijk onderdeel uitmaakten van de agrarische bedrijfsvoering, waarin de natuurlijke schapemest een belangrijke rol speelde. In veel in cultuur gebrachte gebieden zijn nog belangrijke natuurlijke cultuurtechniek Bij de aanleg en het onderhoud van sloten e.d. maakt men o.a. gebruik van een hydraulische dieplepelgraafmachine.

Deze bewerking maakt het slechts voor enkele planten en dieren mogelijk zich op de slootkanten te handhaven elementen overgebleven. In het Structuurschema Natuur- en Landschapsbehoud blijkt zoiets uit de aanduidingen ‘grote landschappelijke eenheden’ en ‘potentiële nationale landschappen’. Ook de Nota Landelijke Gebieden, het Structuurschema Landinrichting en de Nota betreffende de relatie landbouw en natuur- en landschapsbehoud (de zgn. Relatienota) erkennen de betekenis van het natuur- en landschapsbehoud in cultuurgebieden. In België komen deze aspecten aan bod in de Wet op de Stedebouw en de Ruimtelijke Ordening en het decreet tot de bescherming van monumenten en'stads- en dorpsgezichten. Binnen de verschillende categorieën cultuurgebieden zijn vaak ook deelgebieden aan te wijzen die uit een oogpunt van natuur en landschap bijzondere aandacht vragen. Als zodanig kunnen worden genoemd afzonderlijke elementen in het landschap, aardwetenschappelijk waardevolle gebieden, waardevolle agrarische cultuurlandschappen, landgoederen en historische buitenplaatsen, laaglandstromen, kanalen en vaarten, sluizen en bruggen, het rivierenlandschap en historisch waardevolle en landschappelijke gezichten.