De Nederlandse Politiewet uit 1993 noemt twee politie-instanties die direct verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van de leden van het Koninklijk Huis. Dat zijn de Koninklijke Marechaussee, als politieorganisatie onderdeel van de krijgsmacht, en het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD).
Binnen het KLPD is de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) de aangewezen dienst. De taakverdeling is dat de marechaussee primair verantwoordelijk is voor de objectbeveiliging (paleizen en woningen van leden van het Koninklijk Huis), terwijl de DKDB de persoonsbeveiliging voor zijn rekening neemt. Beide instanties zijn 24 uur per dag, 7 dagen per week, 365 dagen per jaar actief. Overigens is het niet zo dat alle leden van het Koninklijk Huis 24 uur per dag persoonsbewaking hebben of fysieke bewaking van hun woning door de marechaussee kennen. Die beveiliging is met name van toepassing op de koningin, de kroonprins en enkele andere leden van het Koninklijk Huis. Zowel privé als bij openbare optredens worden zij begeleid door veiligheidsbeambten.
Tot 1995 werden overigens alle kinderen van koningin Beatrix en prinses Margriet beveiligd door rechercheurs. Nu is dat voor de meesten vooral bij openbare optredens het geval.Hoe de beveiliging er onder de koningen Willem I, II en III heeft uitgezien, is niet geheel duidelijk. Gebruikelijk was wel dat zij niet zonder gevolg, waarin vaak een of meer militairen waren te vinden, in het openbaar verschenen. Na de moordaanslag op keizerin Elisabeth (‘Sissi’) van Oostenrijk in 1898 werd de beveiliging rond koningin Wilhelmina en koningin-moeder Emma aangescherpt. Rechercheurs vestigden zich in de omgeving van paleis Het Loo en zochten per fiets de omgeving af op Verdachte vreemdelingen’. Later werd de beveiliging ter hand genomen door rijksveldwachters en rechercheurs (soms gekleed als lakei) en werd zij structureler van aard. Ook kregen enkele leden van de hofhouding een vuurwapen.
In 1908 kreeg de Koninklijke Marechaussee de verantwoordelijkheid voor de bewaking van paleis Het Loo. In 1966 werd los van lokale en nationale politie-instanties die zich met de persoonlijke veiligheid van het Koninklijk Huis bezighielden, een Veiligheidsdienst van het Koninklijk Huis (VDKH) ingesteld. Dit was een aparte dienst van het ministerie van Justitie, aangestuurd door de procureur-generaal van het parket Den Haag. Bij de reorganisatie van de politie in 1994 werd de VDKH samengevoegd met het vip-team van de Haagse politie en met de Dienst Persoonsbeveiliging van de Rijkspolitie tot de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging, onderdeel van de KLPD.
Er zijn geen concrete pogingen tot aanslagen op leden van het Koninklijk Huis bekend. Serieus te nemen bommeldingen rond evenementen waarbij een lid van het Koninklijk Huis aanwezig is, komen slechts sporadisch voor en zijn voorzover bekend altijd vals gebleken. Ook bedreigingen blijven in de meeste gevallen buiten de publiciteit. Wel wordt in tijden van dreiging de beveiliging opgevoerd, zoals in de jaren ’70 van de vorige eeuw als gevolg van de terroristische acties van Zuid-Molukkers. Bij binnenlandse bezoeken wordt voor de beveiliging nauw samengewerkt met het politiekorps in de te bezoeken regio en met de Regionale Inlichtingendiensten. Voor de verkeersbegeleiding wordt een beroep gedaan op het betreffende korps of op de Unit Motorondersteuning van de Verkeerspolitie.
Ook werkt de DKDB nauw samen met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst in het kader van veiligheidsonderzoeken van mensen die zich in de directe omgeving van het Koninklijk Huis bevinden, zoals leden van de hofhouding, of die daartoe eventueel zullen toetreden. Bij buitenlandse bezoeken wordt nauw samengewerkt met de politieautoriteiten in het te bezoeken land. Boven de koninklijke paleizen geldt een verbod voor burgerluchtvaart.
Zie ook Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging majesteitsschennis > Marechaussee, Koninklijke.
