Twaalfjarig Bestand

betekenis & definitie

Twaalfjarig Bestand [ook: de Trèves,

Nu er geen gevaar meer van buiten dreigde, kwamen de interne politieke en godsdienstige tegenstellingen binnen de Republiek aan het licht. Op kerkelijk gebied was de tegenstelling tussen de → remonstranten, die een minder strenge interpretatie van het calvinisme huldigden, en de → contraremonstranten, voorstanders van een strenge interpretatie, de belangrijkste. Op politiek terrein kwamen Van → Oldenbarnevelt en → Maurits tegenover elkaar te staan. Van Oldenbarnevelt verdedigde de gewestelijke soevereiniteit, met name die van Holland; Maurits was voorstander van een sterkere Unie, waarin hij als stadhouder van de meeste gewesten en aanvoerder van het leger een machtiger positie had. Bovendien zocht Oldenbarnevelt steun bij Frankrijk, terwijl Maurits meer op Engeland was georiënteerd. Van Oldenbarnevelt steunde de remonstranten, waardoor Maurits uit opportunisme de contraremonstranten steunde. Zo werden de politieke en godsdienstige tegenstellingen met elkaar verweven tot de Bestandstwisten. Op de → Dordtse Synode behaalden de contraremonstranten de overwinning; op politiek terrein slaagde Maurits erin Van Oldenbarnevelt en zijn medestanders uit te schakelen. Van Oldenbarnevelt werd terdood gebracht. Maurits had hierdoor alle macht in handen kunnen nemen. Hij was echter alleen geïnteresseerd in het voortzetten van de oorlog tegen Spanje, wat hij na het aflopen van het bestand in 1621 ook onmiddellijk deed. Hij had de Republiek echter door het uitschakelen van de binnenlandse en buitenlandse politieke leiding verzwakt.