Calvinisme, richting in het reformatorisch christendom die zich nadrukkelijk houdt aan de beginselen van de hervormer Johannes Calvijn (1509-1564). Kenmerkend voor het calvinisme is de predestinatiegedachte (→ predestinatie).
Het calvinisme bleek een sterke stimulans voor de burgervrijheid en voor de maatschappelijke en geestelijke ontwikkeling van bevolkingsgroepen. Volgens een these van M. Weber, die later sterk werd gerelativeerd door onder andere R.H. Tawney, zou het calvinisme door zijn ethiek het ontstaan van het kapitalisme hebben bevorderd. In de Nederlandse Republiek stond het calvinisme van meet af aan onder druk van een → libertijnse, met name in regentenkringen doorwerkende geest (→ rekkelijken en → preciezen). Het calvinisme trok zich in de 18e eeuw terug in → conventikels en ruimde aldus plaats in voor rationalisme en libertinisme. In de 19e eeuw bliezen in Nederland → Réveil en → Afscheiding het calvinisme nieuw leven in.
