Het Eng. woord voor proef, in de psychotechniek veelvuldig gebruikt voor de steekproeven, die aangepast aan het practische leven den aanleg van den persoon op bepaalde gebieden moeten bepalen. Als zoodanig wordt de t. dan ook veel gebruikt in de differentieele psychologie, voor de onderzoekingen van complexen-eigenschappen en vooral voor de intelligentie. De t. worden ook toegepast in de paedagogie, de psychiatrie en de beroepspsychologie. Zooals bij alle psychotechnische keuringen moeten de t. vooral gericht* zijn op het meten van den aanleg van een persoon.
Zoodoende tracht men door vereenvoudiging of door herhaling den invloed van de oefening zooveel mogelijk uit te schakelen; men spreekt in dit geval van aanleg-test. Op het gebied van de intelligentie heeft men uitvoerige proeven genomen. Allereerst zijn bekend de intelligentie -tests van Binet en Simon, op verzoek van de Fransche regeering ingesteld om na te gaan, in hoeverre de leerlingen bij het onderwijs wegens achterlijkheid een bijzondere verzorging vereischten. Veel variaties zijn daarop gemaakt, zoo o.a. in Nederland door dr.
D. Herderschee. De intelligentie-test heeft daarna nog een algemeene bekendheid gekregen door de Alpha-intelligentietest, tijdens den Wereldoorlog op verzoek van de Amerikaansche legerleiding door Yoakum en Yerkes ingesteld. Daarbij zat de bedoeling voor om degenen, die zich aanmeldden, te splitsen in drie groote categorieën, welke resp. voor de officieren-opleiding, onderofficieren-opleiding en de milicien-diensten in aanmerking kwamen.
Deze leger-tests zijn later in vele andere landen en o.a. ook in Nederland overgenomen, met naar verhouding slechts geringe variaties.De t. bevatten meestal groepen soortgelijke vragen, met een oploopenden graad van gecompliceerdheid, en de verschillende aspecten van het verstand metend. Zoo bijv. de definitie-test, waarbij een definitie wordt gevraagd, verder de analogie-test, de invul-test, de reken-test, enz. de Quay.
Schoolvorderingen-tests Van Angelsaksischen huize zijn de „Scholastic tests” of schoolvorderingentests, waarmee, zooals de term aanduidt, de vorderingen van schoolkinderen in de diverse onderwijsvakken kunnen worden gemeten. Er bestaan reken-, lees-, taal- en andere Scholastic tests, alle pasklaar gemaakt voor het gebruik, in dien zin, dat men aan de door een proefpersoontje geleverde prestatie terstond den reken-, ees-, taalleeftijd kan aflezen. Het streven bestaat om dezen nieuwen „paedagogischen duimstok” niet alleen in de dagelijksche schoolpraktijk, maar ook ter vervanging bijv. van toelatingsexamens te gebruiken. De literatuur over het onderwerp groeide in korten tijd aan tot een berg.
Lit.: P. B. Ballard, The new examiner (1923); C. Burt, Mental and Scholastic tests (21922); W. Lietzmann, Ueber die Beurteilung der Leistungen in der Schule (1927); P. A.
Diels, Op paedagogische verkenning (1927); ?r. S. Rombouts, Nieuwe Banen in psychologie en pedagogiek (1931). .
