Verlossend geweld is op gewelddadige wijze abrupt ergens van verlost of bevrijdt worden. Van een dwingeland, alleenheerser, dictator of van als onderdrukkend ervaren uitoefening van macht. Verlossend geweld is de cyclus van geweld met spectaculair geweld doorbreken.
Verlossend geweld of redemptive violence is een meta-mythisch fenomeen. Met als kern: het doel heiligt de middelen. Vanouds wordt extreem geweld (kruisiging op Golgotha, 9/11, IS-onthoofding, nagelen aan de schandpaal) als middel ter bestrijding van het zogenoemde kwaad gerechtvaardigd. In de aanloop naar dergelijk apocalyptisch geweld heerst de heilige overtuiging van exceptionalisme. Dikwijls is ook sprake van bekeringsdrang.
Vergelijk verlossend geweld met het zogenoemde verlossende woord. Het antwoord… correct! Deze Rembrandt… Echt! De aandoening… Goedaardig! Spanning gevolgd door opluchting. Ook de uitvoerders van finaal geweld hebben na afloop gevoelens van definitieve vervulling, van een sprong voorwaarts, ideologische groei, vooruitgang, geestelijke verlichting en zo meer.
Iemand die sympathiseert met de mythe van het verlossende geweld krijgt later soms spijt. De biografie van bijvoorbeeld een ‘teruggekeerde’ terrorist vertoont overeenkomsten met de levensverhalen van ‘gewone’ radicale verlossers van lang geleden. Wroeging leidt dan tot een geritualiseerde zucht van afzwering van het messiaanse geloof, ‘de-contaminatie’, mentale purificatie, onthechting en nieuwe wijsheid vinden. Soms gevolgd door vergeving door de samenleving en op termijn maatschappelijke verzoening.
De praktische betekenis van het meta-mythische karakter van modern verlossend geweld vereist dat bijvoorbeeld binnen hedendaags terrorisme het generatieve levensverhaal van een terrorist – in eigen ogen een bevrijder - even serieus wordt genomen als de godsdienstige verhalen van gewelddadige verlossers uit het verleden.
