Onzeker gedrag is handelen zonder precies te weten hoe. Het is een manier van doen waarbij al doende een zeker onbehagen bestaat.
Een eerste ontmoeting kan ‘riskant’ zijn, vandaar het traditionele begroetingritueel. Dit oeroude ritueel geeft beiden een moment van zekerheid. Groeten is een ogenblik van wederzijdse erkenning van kwetsbaarheid, en het vindt plaats vóór er gesproken wordt over gedachten en gevoelens en argumenten worden uitgewisseld. In zo’n situatie maken vaste gewoontes en routines eventuele risico’s hanteerbaar. Daarom volgt op de vraag ‘Hoe gaat het met u?’ vaak geen echt antwoord. Een oprecht antwoord zou de situatie zelfs in verwarring kunnen brengen. Je nauwgezet houden aan minder bekende etiquette heeft ook iets van onzekerheid-vermijdend en/of zekerheid-zoekend gedrag. Alles bij elkaar vermindert voorspelbaar gedrag onze tijdelijke onzekerheid.
Ook bij langdurige onvoorspelbaarheid werkt het ritueel als smeerolie in het maatschappelijke verkeer. Ritualisering van gedrag kan in precaire omstandigheden bijdragen aan voorspelbare en vaste structuren thuis, op het werk of elders. Bijvoorbeeld, de precarisering van banen en bestaanszekerheid leidt tot ongewis groepsgedrag. Mensen willen vaste grond onder de voeten en zoeken permanent vertrouwen. In desoriënterende wanorde komen - al of niet tijdelijk - via ritualisering nieuwe gewoonten tot stand. Tegenstrijdigheden worden door herhalende patronen hanteerbaar gemaakt. Het ombouwen van identitaire onzekerheden tot gedrag dat past bij één hoofdidentiteit biedt sommige jongeren bestaanszekerheid.
Kortom, de kunst is om onzeker gedrag - incidenteel of structureel - enigszins hanteerbaar te maken zodat mentale zekerheid kan terugkeren.
