Oorlogsmisdaden zijn misdaden tegen vrede, veiligheid, de mensheid en de internationale rechtsorde, begaan door individuele militairen of burgers tijdens oorlogen of in situaties van collectief extreem geweld.
Deze misdaden omvatten vaak executies, martelingen en verkrachtingen. De crux ligt in het weloverwogen karakter van de daad. Het doorslaggevende motief op individueel niveau moet publiekelijk duidelijk worden gemaakt om de morele afkeer tegen deze wreedheden te behouden. Genocide of volkerenmoord valt onder een andere categorie en vereist jarenlang onderzoek.
Wraak, vergelding, sadisme, tragische vergissingen in het heetst van de strijd en onbedoeld geweld door panisch blind geloof zijn enkele mogelijke drijfveren. Soms wordt eufemistisch gesproken van ongedisciplineerd gedrag van de eigen manschappen. De nationaliteit van de pleger (bijvoorbeeld uit de Verenigde Staten, Rusland, etc.) is niet relevant; de intentie van de dader staat centraal bij strafbare oorlogswreedheden.
Universele rechten worden overschreden, en met hulp van het Internationaal Strafhof wordt lokaal of in Den Haag recht gesproken. Er mag geen sprake zijn van overwinnaarsrecht of politiek-instrumenteel gebruik van oorlogsmisdadigers. Politisering verhoogt de kans op opportunisme, exceptionalisme en leidt tot "Ja maar..." of whataboutism. Bijvoorbeeld: "Ja maar de Amerikaanse soldaten in Afghanistan?" of "En de Fransen in Algerije?" Politisering van oorlogsmisdaden leidt tot selectieve verontwaardiging en comfortabele hypocrisie. Deze drogredenen relativeren individueel geweld en gebruiken agnotologie om twijfel te zaaien.
De betekenis van oorlogsmisdaden ligt niet in de nationaliteit (Rus, Oekraïner, etc.), maar in de intentie van de dader, zoals bij Sjisjimarin in Kiev, om vervolgens vanuit die basis verder te oordelen.
