Aanwijzen is doelbewust het gebaar maken van wat een ander moet doen. Aanwijzen is instrueren via lichaamstaal. Aanwijzen is met de wijsvinger uitnodigend, enigszins gebiedend communiceren (´Kijk die vlinder daar`).
Aanwijsgebaren omvatten meer dan het gebruik van wijsvinger, open hand of gestrekte arm. De ogen van baby´s vanaf zes maanden dirigeren de blik van de ander en wijzen daarmee al aan. Apen maken dierengebaren waarbij zij met neus en getuite lippen het gewenste object aanwijzen. En robots instrueren aanvullend op hun spraak met ogen, gelaat, lichaam en armen. Soms is aanwijzen gebarenjargon. Zoals de scheidsrechter resoluut naar de middenstip wijst. Niet alleen de wijsvinger, zijn hele pose speelt mee.
Aanwijzen is gedeelde intentie, communicatief en ´zoals afgesproken´. Een kind kijkt niet naar de top van de wijsvinger van vader maar in de richting van bijvoorbeeld overvliegende ganzen. Kijkt omhoog en doet daarmee wat verwacht wordt. Aanwijzen is vaak ook wijzen op het dreigende gevaar van vallende takken. Een voorbeeld van een uiterst gebiedend gebaar zijn de dwingende ogen en gestrekte arm in de richting van de deur (= ´Daar is de deur!`). De gebukte houding van de eigenaar bij de mand van de blaffende hond zegt genoeg (= ‘In je mand!’). Je eigen voorhoofd aanwijzen, deze symboliek ontgaat het huisdier.
Aanwijzen of indiceren zonder woorden vraagt ritualisering. De aanwijzer werkt volgens de regels, het script, precies indicerend en licht theatraal. De ontvanger herkent en snapt de hint, het teken, de code of de symboliek. De betekenis van het aanwijsgebaar komt over.
