Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

OPERA

betekenis & definitie

Evenals toneelstukken zijn ook opera’s verdeeld in bedrijven en scenes. De bezetting van een opera bestaat meestal uit een groot aantal zangers en zangeressen.

De vertolkers van de hoofdrollen dienen niet alleen over een mooie maar ook over een krachtige stem te beschikken; ze moeten immers te beluisteren zijn in de verste uithoeken van een groot operagebouw. De zangers, die geen afzonderlijke rol spelen, zijn verenigd in het operakoor. Voor het vertolken van een opera zijn behalve zangers ook veel kostuums, rijke decors en een groot toneel nodig. En tenslotte hebben de meeste opera’s een aantal figuranten: mannen en vrouwen, die geen woord hoeven te zingen maar die in vol ornaat aanwezig moeten zijn om een scene echt te doen lijken. Voor het vertolken van een opera is natuurlijk ook een orkest nodig; niet alleen voor de begeleiding van de zangers en zangeressen maar ook voor het uitvoeren van instrumentale gedeelten, zoals de ouverture (voorspel). ‘Hans en Grietje’ is een vrij eenvoudige opera. In schrille tegenstelling daarmee staat een opera als ‘Aïda’, die gecomponeerd is door de Italiaanse toondichter Giuseppe Verdi. ‘Aïda’ vertelt het verhaal van een Egyptische prinses (Amneris), van een Ethiopische slavin (Aïda) en van de aanvoerder van de Egyptische lijfwacht (Rhadames). ‘Aïda’ bestaat uit vier bedrijven, die elk weer verdeeld zijn in een aantal scenes.

Het toneel van ‘Aïda’ wordt behalve door de hoofdpersonen bevolkt door tientallen priesters, priesteressen, soldaten, slaven, danseressen, krijgsgevangenen en Egyptische volksmassa’s. In het tweede bedrijf keert Rhadames met talrijke krijgsgevangenen terug van een veldtocht. Hij wordt door zijn koning ingehaald met een massale triomftocht. Tijdens deze scenes krioelt het toneel van figuranten in de prachtigste kostuums, terwijl het koor de bekende ‘Triomfmars’ zingt.De opera is ontstaan in de 16e eeuw. Een groep geleerden en musici uit de Italiaanse stad Florence besloot toen toneel en muziek te gaan combineren. Een van de leden van die ondernemende groep was Vincenzo Galileï, de vader van de beroemde geleerde. De oudste opera, die ook tegenwoordig nog wel wordt opgevoerd, werd een kleine 350 jaar geleden geschreven. Het is ‘Orfeo’ van de Italiaanse componist Claudio Monteverdi. Veel bekende Italiaanse opera’s zijn gecomponeerd door Giuseppe Verdi.

Behalve ‘Aïda schreef hij o.a. ‘Rigoletto’, Tl Trovatore’, ‘La Traviata’, ‘Otello’ en ‘Fallstaff’. De twee laatstgenoemde werken zijn gebaseerd op de toneelstukken van Shakespeare. Een ander bekend Italiaans operacomponist was Giacomo Puccini. Hij schreef o.m. de opera’s ‘La Bohème’, ‘Tosca’ en ‘Madame Butterfly’. Een moderner Italiaans operacomponist is Giancarlo Menotti, schrijver bijvoorbeeld van ‘Amahl en de Nachtelijke Bezoekers’: de geschiedenis van een kreupel jongetje en de Drie Koningen.

Heel bekend zijn ook de opera’s ‘Faust’ en ‘Carmen’ van de Franse componisten Charles Gounod en Georges Bizet. Ook Wolfgang Amadeus Mozart heeft verscheidene bekende opera’s geschreven zoals ‘De Bruiloft van Figaro’, ‘Don Giovanni’ en ‘De Toverfluit’. Tot de bekendste Duitse operacomponisten behoren Ludwig von Beethoven en Richard Wagner. Beethoven schreef slechts één opera: ‘Fidelio’; Wagner heeft er verscheidene op zijn naam staan, o.a. ‘Tannhauser’, ‘Lohengrin’ en de vier opera’s, die tezamen ‘De Ring van de Nibelungen’ genoemd worden. De meest,e van deze grote opera’s worden ook tegenwoordig, nog veelvuldig opgevoerd. Dat gebeurt meestal in de oorspronkelijke taal; muziek en gebaren immers vergemakkelijken het begrijpen van de handeling voorzover het publiek deze al niet kent.

Bijna alle landen ter wereld hebben in het verleden operazangers en -zangeressen voortgebracht, die bijna even beroemd geworden zijn als de opera’s zelf. Namen als Caruso, Nellie Melba, Kirsten Flagstad, Lilv Pons, Mary Golden, Maria Callas, Renata Tebaldi, Joan Sutherland, en in eigen land Gré van Swol-Brouwenstijn zijn over de gehele wereld beroemd geworden.

Alle grote steden hebben hun eigen operagebouw. Heel bekend zijn de Scala in Milaan, de Parijse ‘Opera’, Covent Garden in Londen en de Metropolitan Opera in New York. Nederland heeft geen afzonderlijk operagebouw; in Amsterdam worden opera’s meestal opgevoerd in de Stadsschouwburg.

< >