Ikonen Lexicon

Karin Braamhorst (2004)

Gepubliceerd op 01-03-2017

Jozef

betekenis & definitie

Jozef was de echtgenoot van Maria, de Moeder van God. De belangrijkste bronnen over zijn leven zijn de evangeliën van Matteus, Lucas en Johannes. Ook apocriefe bronnen schrijven over Jozef, zoals de proto-evangelist Jacobus. De kerkhistoricus Eusebius Pamphilus (265-339) noemt een zekere Simon, een van de zonen uit het eerste huwelijk van Jozef, een neef van Jezus. De vlucht van de heilige familie naar Egypte wordt beschreven in de ‘Homilie van de vlucht naar Egypte’, door Zecharia, bisschop van Sakkha (690-725). De ‘Geschiedenis van Jozef de timmerman ‘, het enige document dat het leven en de dood van Jozef beschrijft, werd in Egypte geschreven aan het eind van de vijfde eeuw.

Volgens dit document zou Jozef gestorven zijn op honderdelfjarige leeftijd. Hij was tweeënvijftig jaar getrouwd met zijn eerste vrouw. Hij stierf in het zestiende levensjaar van Jezus. Tot op het laatst van zijn leven bleef hij helder van geest en gezond van lichaam. Toen hij ziek werd, kwam er een engel die hem zei: ‘Dit jaar zul je sterven’. Hierop vertrok Jozef naar Jeruzalem, naar de tempel waar hij zijn zonden beleed en om vergeving bad. Daarop ging hij terug naar Nazareth en weigerde alle voedsel en drinken. Jezus en Maria waren aanwezig bij zijn sterfbed. Net voor Jozef stierf, riep Jezus zijn zonen en dochters bij het bed om getuige te zijn van de dood van hun vader. Nadat Jezus het gebed had gezegd kuste hij Jozef en de engelen namen zijn ziel mee. Zijn lichaam werd door Jezus gewassen en gebalsemd en begraven naast zijn vader Jacobus.
Volgens de Koptische traditie had Jozef vier zonen uit zijn eerste huwelijk: Judas, Josetos, Jacobus en Simon, en twee dochters, Lysia en Lydia. Een reliek van Jozef werd volgens de overlevering in 430 van Constantinopel naar Bologna overgebracht. Rond het jaar 1000 wordt er melding gemaakt van de trouwring van Maria, die in een kerk in Chiusi in Toscane werd bewaard tot 1486, waarna hij aan de inwoners van Perugia in Umbrie werd geschonken ter ere van de nieuwe kerk daar. De riem van Jozef werd vereerdin de kathedraal van Chalon-sur- Marne en in de kapel van de Feuillants in Parijs. Zijn staf wordt bewaard in de Santa Maria degli Angeli in Florence. Zijn broek, die door de maagd werd gebruikt als luier voor Jezus werd in de middeleeuwen vereerd door pelgrims in de kathedraal van Aix- la-Chapelle. Omdat er geen substantiële lichamelijke resten van het lichaam van Jozef als reliek zijn bewaard gebleven, werd in de veertiende en vijftiende eeuw vastgesteld dat Jozef ten hemel was gevaren.