Een engel (gr. bode) is de boodschapper, die het contact onderhoudt tussen God in de hemel en de mensen op aarde. In de voorchristelijke tijd was de engel al de schakel tussen goden en mensen. De gewone engel is de laagste in de rangorde van de engelen van Dionysius de Areopagiet, en de mensen het meest nabij.
De engel heeft een menselijke gestalte maar ook vleugels. Daniël 7:9-10 schrijft over engelen als een goddelijke hofhouding: ‘duizendmaal duizenden dienden Hem, en tienduizend maal tienduizenden waren Hem dienstbaar.’ En in Psalm 103:20-21 staat: ‘Jahweh’s engelen zingen Hem glorie “Looft dan Jahweh, al zijn legerscharen’. De waakzame en permanente aanbidding van God is in het bijzonder toevertrouwd aan de cherubijnen en serafijnen. In de bijbel zijn ze niet direct als engelen aangeduid, maar door theologen is hun wel die functie toebedeeld. Engelen dirigeren de bewegingen van hemellichamen en creëren zo de zuiverste en onhoorbare muziek der sferen. Zelfs het ruisen van de wind in de bomen is ondenkbaar zonder de ademtocht van engelen (2 Sam. 5:24). Er is geen tekst die verwijst naar de schepping van engelen. Bestaan ze van voor de schepping? In het apocriefe boek Jubileeën wordt geschreven dat engelen zijn geschapen op de eerste dag: ‘Op de eerste dag schiep God de hemel daarboven (...) en ook alle geesten die hem dienen, de engelen van zijn aanschijn’. De schepping van engelen wordt in verband gebracht met die van het licht. De tweespalt tussen goede en kwade engelen wordt betrokken op de scheiding van licht en duisternis. De rebellie van Lucifer en zijn volgelingen vindt dan plaats op de eerste dag. De oosterse kerk heeft tijdens het zevende concilie van Nicaea in 787 het uiterlijk en ook de verering (niet: aanbidding!) van engelen vastgelegd. Engelen waren volgens de Byzantijnen puur spirituele wezens, zonder materie. Dit betekende dat hun uiterlijk op iconen volkomen conventioneel moest zijn.
