Toprente betreft het rentepercentage dat een woningeigenaar bovenop het standaard rentetarief moet betalen wanneer deze een hoge hypotheek heeft afgesloten. Deze rente is hoger dan normaal, omdat de kredietverstrekker een groter risico loopt dat de woningeigenaar de hypotheeksom niet volledig terug kan betalen. Dit wordt gecompenseerd door een hogere rente.
De toprente wordt vastgesteld met behulp van het verstrekkingspercentage. Dit percentage geeft de verhouding tussen de hoogte van de hypotheek en de waarde van de woning weer. Hoe hoger het verstrekkingspercentage is, hoe hoger de rente is die de woningeigenaar moet betalen. Vanaf 2018 mogen woningeigenaren geen hypotheek meer afsluiten met een verstrekkingspercentage dat hoger is dan 100%. Dit houdt in dat de maximale hoogte van een hypotheek even hoog is als de marktprijs van de woning.
Deze constructie zorgt ervoor dat het risico voor kredietverstrekkers minder hoog is. Het is namelijk niet meer mogelijk een hypotheek af te sluiten die hoger is dan de waarde van de woning. Bij gedwongen verkoop is het risico dan kleiner dat de kredietverstrekker niet de volledige hypotheek terugbetaald krijgt. Dit betekent niet dat een hoog verstrekkingspercentage zonder risico is voor kredietverstrekkers. De marktwaarde van een woning kan namelijk dalen onder de waarde van de hypotheek, waardoor er een restschuld ontstaat. Bij gedwongen verkoop bestaat er alsnog het risico dat de woningeigenaar deze restschuld niet kan betalen. In dat geval loopt de kredietverstrekker dit bedrag mis.
Wanneer een woningeigenaar een hypotheek afsluit met de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) kan er nooit sprake zijn van toprente. In dit geval is de rente die betaald moet worden vastgesteld door het Waarborgfonds Eigen Woning, dat verantwoordelijk is voor de regelgeving omtrent de NHG en garant staat voor het door de woningeigenaar geleende bedrag.
