Een groot passagiersschip lijkt wel wat op een modern hotel. Het vaartuig heeft verscheidene verdiepingen, die ‘dekken’ worden genoemd.
Op de bovenste van die dekken zijn een groot aantal slaapkamers ingericht: de hutten. Ruime liftenvervoeren de passagiers van het ene dek naar het andere. Behalve de slaapkamers heeft het schip eetzalen, schoonheidssalons, kapperszaken, winkels, rookvertrekken, balzalen en hars. Veel passagiersschepen hebben bovendien een zwembad, een bioscoop, een kinderspeelzaal en een ziekenzaal. Sommige hutten zijn voorzien van air-conditioning: alle hebben ze elektrisch licht en koud en warm stromend water. Zelfs telefoons zijn tegenwoordig geen zeldzaamheid meer in de hut van een passagiersschip.
Evenals alle moderne schepen wordt een passagiersschip voortbewogen door middel van reusachtige, bronzen schroeven, die worden aangedreven door diesel- of stoomturbinemotoren. Het schip wordt bestuurd via een roer, dat zich aan de achtersteven bevindt en dat automatisch of met de hand bediend wordt vanaf de brug. De brug bevindt zich hoog boven alle dekken; hij is permanent bemand door scheepsofficieren en roergangers en meestal bevindt zich daar ook de kapitein of gezagvoerder van het schip. Op moderne schepen is die brug verder voorzien van alle mogelijke snufjes, die de bemanning helpen bij de navigatie en de besturing; snufjes zoals kompassen, klokken, radarapparaten, automatische piloot, peilapparatuur, enz. Met behulp van al die apparaten kan de bemanning van de brug niet alleen de koers uitzetten en de positie bepalen maar kunnen ook allerlei andere belangrijke gegevens verzameld en uitgewerkt worden.
Een groot vracht- of passagierschip weegt natuurlijk duizenden tonnen. Dat het ondanks dat gewicht blijft drijven, komt door de wijze waarop het is gebouwd. Het grootste gedeelte van het schip is namelijk gevuld met lucht. Omdat lucht zoveel lichter is dan water, weegt het gehele schip, machines en passagiers incluis, minder dan de hoeveelheid water die het verplaatst.
Het grootste schip ter wereld is het Britse passagiersschip ‘Queen Elizabeth’, dat meer dan 300 m lang is. ’s Werelds snelste schip is nog steeds het Amerikaanse passagiersschip ‘United States’, dat zijn eerste reis over de Atlantische Oceaan maakte in 3 dagen, 10 uur en 40 minuten: een gemiddelde snelheid van ruim 35 mijl per uur. Als gevolg daarvan kwam de ‘United States’ in het bezit van de zg. ‘Blauwe Wimpel’: het ereteken voor het snelste (passagiers)schip ter wereld. Op de tekeningen bij dit artikel staan een aantal schepen uit heden en verleden afgebeeld. Vóór de uitvinding van de stoommachine werden ook grote schepen aangedreven door de wind of door roeiriemen. Tot 1850 waren de snelste schepen nog zeilschepen; de zg. ‘clippers’, die 12 of 13 dagen nodig hadden om de Atlantische Oceaan over te steken.
Tegenwoordig zijn de grootste schepen vaak vrachtschepen of olietankers - die op hun beurt in grootte weer overtroffen worden door de reusachtige Amerikaanse vliegdekschepen. Nog altijd echter zijn passagiersschepen de trots van elke koopvaardijvloot. Ook Nederland beschikt nog over een (afnemend) aantal passagiersschepen.
Jarenlang zijn schepen de enige vervoermiddelen geweest om zeeën en oceanen over te steken. Tegenwoordig ondervinden ze in toenemende mate concurrentie van het veel snellere vliegtuig. Helemaal verdringen kan het vliegtuig het schip echter niet omdat het laadvermogen van een schip dat van een vliegtuig verre overtreft.