Nadat Jan van Riebeeck in 1652 aan Kaap de Goede Hoop een handelspost had gesticht ten behoeve van de schepen van de Oost-Indische Compagnie, vestigden zich in de tweede helft van de 17e eeuw verscheidene honderden Nederlandse kolonisten in dat gebied. Afstammelingen van die pioniers worden ‘Boeren’ genoemd; ze maken nog steeds een belangrijk deel uit van de bevolking van de Republiek Zuid-Afrika.
Hun taal, het Afrikaans, stamt af van het 17eeeuwse Nederlands; met enige moeite kunnen wij die taal lezen en verstaan.De geschiedenis van de Boeren en hun land is er een geweest van veel strijd en pioniersarbeid. Strijd met de Hottentotten, de Bosjesmannen, de Zoeloe’s en vele andere inboorlingenstammen, die hun land node in handen van de kolonisten zagen vallen; strijd ook tegen de Engelsen, die de Kaapkolonie in de 19e eeuw in bezit namen.
De twee grootste gebeurtenissen uit de geschiedenis van de Zuidafrikaanse Boeren zijn de zg. ‘Grote Trek’ en de oorlog tegen Engeland, de ‘Boerenoorlog’.
De ‘Grote Trek’ begon toen de Kaapkolonie in handen van de Engelsen was gevallen. Twaalfduizend Boeren, die zich niet onder het Britse bewind wilden schikken, laadden al hun bezittingen op ossewagens en trokken met al hun vee en hun gekleurd personeel naar het noorden. Hun grote leiders waren Piet Retief en Andries Pretorius. De Trek duurde van 1835 tot 1843; veel Boeren verloren het leven tijdens de strijd met de Zoeloe’s, die de karavanen voortdurend aanvielen en Piet Retief werd met 70 andere Boeren en 30 bedienden vermoord toen hij vredesonderhandelingen voerde in de kraal van de grote Zoeloeleider Dingaan. Zijn vriend Andries Pretorius slaagde er echter in de Zoeloe’s te verslaan bij de Bloedrivier. Het resultaat van de ‘Grote Trek’ was, dat de ‘voortrekkers’ twee nieuwe landen stichtten: Transvaal (1852) en Oranje-Vrijstaat (1854).
De vestiging van die twee staten was, samen met allerlei andere moeilijkheden, tevens aanleiding tot de Boerenoorlog, die in 1899 uitbrak en in 1902 eindigde met de nederlaag van de Boeren. De Engelsen hadden de ontwikkeling van de twee Boerenstaten namelijk met lede ogen aangezien en streefden naar een Zuidafrikaanse federatie van deze staten met de Kaapkolonie en Natal, een andere Britse bezitting. Toen de Boeren daar niet voor voelden en er talloze andere geschilpunten rezen, was dat tenslotte voldoende voor het uitbreken van de vijandelijkheden. Aanvankelijk leken de Boeren de overwinning te behalen. Aangevoerd door generaal Jan Smuts en onder leiding van de Transvaalse president Paul Kruger drongen ze de Engelse gebieden binnen. De Britten beschikten echter over veel grotere reserves aan mensen en aan materiaal en toen geen enkel land in de wereld de Boeren te hulp kwam, was het pleit beslecht. Op 15 mei 1902 werd in Vereeniging de wapenstilstand gesloten.
Latere ontwikkelingen leidden tenslotte toch tot de door Engeland gewenste federatie: de Unie van Zuid-Afrika, die tot voor kort deel uitmaakte van het Britse Gemenebest en in 1962 omgedoopt werd in Republiek Zuid-Afrika.
Het land van de Boeren kampt op het ogenblik met grote problemen. Door hun jarenlange strijd tegen de inboorlingen en de verregaande staat van primitiviteit, waarin deze laatsten lange tijd verkeerd hebben en nog verkeren, zijn de Zuidafrikaners kleurlingen gaan beschouwen als een inferieur mensenras. Dit heeft geleid tot de zg. ‘apartheidspolitiek’, waarbij aan kleurlingen andere, meestal geringere rechten worden toegekend dan aan blanken. Zuid-Afrika heeft in dit opzicht de wereldopinie tegenover zich gevonden. Afrikaanse en Aziatische vertegenwoordigers in allerlei internationale lichamen hebben ervoor gezorgd, dat het land uit tal van commissies en wereldorganisaties is gestoten en op het ogenblik ziet het er naar uit, dat deze afstammelingen van Nederlandse voorouders een moeilijke tijd tegemoet zullen gaan. Want hoe bezorgd ze ook zijn over deze ontwikkeling: het merendeel van hen is vastbesloten de apartheidspolitiek door te zetten.