Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

VEE

betekenis & definitie

Onder de dieren, die de mens in de loop der tijden heeft getemd en tot huisdier heeft gemaakt, neemt het rundvee een zeer belangrijke plaats in. Dat kunnen we in eigen land al constateren.

Rood- en zwartbonte koeien behoren tot de traditionele stoffering van een Nederlands landschap en zijn over de gehele wereld bekend geworden om hun hoge melkopbrengst.De koe is een van de oudste huisdieren van de mens. Ze stamt waarschijnlijk onder meer af van de oeros; een dier, dat thans uitgestorven is maar waarop door de Europese holenmens nog fel werd gejaagd.

Reeds in de voorhistorische tijden verschafte het tamme vee de mens niet alleen vlees en melk maar verrichtte het ook goede diensten als lasten trekdier. Het is nog niet zo heel lang geleden, dat ook in onze streken ploegen en karren vaker werden getrokken door runderen dan door paarden. In veel landen is dat nog zo; vooral in Afrika en Azië.

Het fokken van vee door de mens heeft in de loop der jaren geleid tot talrijke kruisingen. Sommige veesoorten worden tegenwoordig vooral gefokt om hun hoge melkopbrengst; andere zijn erg waardevol als vleesleverancier. Enige bekende melkkoeien staan afgebeeld op een van de tekeningen bij dit artikel. Het zijn de Friese zwartbonte, de Jerseykoe, de Zwitserse bergkoe en de Normandische koe. De Zwitserse bergkoe behoort tot de oudste rassen en was als huisdier al bekend in de tijd van de paalwoningen. De Friese zwartbonte koe behoort tot de rassen met de hoogste melkopbrengst en is als zodanig over de gehele wereld bekend.

Veel veesoorten worden speciaal gefokt voor de slacht. In sommige delen van de wereld doen deze slachtrunderen echter eerst een tijdlang dienst als trekdier, al raakt deze methode snel in onbruik door de voortschrijdende mechanisatie van de landbouw. Slachtvee verblijft in weilanden of in stallen tot het een gewicht heeft bereikt van 600 of 700 kg. Heel bekende slachtrunderen zijn de ‘longhorns’ (langhoorns) uit Texas, waarvan de lange horens doen denken aan die van een oeros.

In sommige delen van de wereld worden runderen gefokt, die in uiterlijk aanzienlijk verschillen van onze koeien. Dat is bijvoorbeeld het geval met de zeboe uit India, die in dat land beschouwd wordt als een heilig dier en daarom alleen wordt gebruikt als melken lastdier. Evenals verscheidene andere tropische rassen is de zeboe goed bestand tegen hitte en vocht.

Alle runderen zijn herkauwers. Dat wil zeggen : ze slikken hun voedsel ongekauwd door en trekken zich later op een rustig plekje terug om hun voedsel alsnog fijn te malen. Die methode herinnert nog aan de verre voorouders van deze dieren, die zeer haastig moesten eten en elk ogenblik gereed waren voor roofdieren op de vlucht te gaan. Tijd om te kauwen hadden ze niet; dat werk moest wachten tot ze een veilige rustplaats hadden gevonden.

< >