(Lorreinen. Fr.; Lorraine). landschap in Frankrijk, in het oosten begrensd door de Vogezen en in het westen door de Maas.
Ontstond als koninkrijk toen keizer Lotharius I, heerser van Midden-Francië, bij de verdeling hiervan in 855 de streek tussen Schelde, Rijn. Maas en Saône aan zijn zoon Lotharius II toewees. Dit ‘rijk van Lotharius' werd Lotharike of Lotharingen genoemd. Bij het Verdrag van Meersen (870) werd Lotharingen na het overlijden van Lotharius II (869) zonder wettige erfgenamen door Karel de Kale van West-Francië en Lodewijk de Duitser van Oost-Francië in tweeën gedeeld: het gebied ten westen van Vlie, Maas en Ourthe kwam bij West-, de rest bij Oost-Francië. Bij het Verdrag van Ribémont (880) stonden Lodewijk en Karloman, koningen van West-Francië. hun deel van Lotharingen af aan Lodewijk III de Jonge van Oost-Francië. waarmee geheel Lotharingen aan Oost-Francië kwam. In 925 werd Lotharingen onderworpen door de Duitse koning Hendrik i de Vogelaar en behoorde het tot 1648 aan het Duitse Rijk.
In Lotharingen heersten enkele machtige families, de 'Lotharingse dynastieën'. De beroemdste was die van de Reiniers. Van hen stammen de graven van Henegouwen af (→ Reinier, graven van Henegouwen). In 958 59 werd Lotharingen gesplitst in de hertogdommen Opper- en Neder-Lotharingen. Het laatste omvatte een deel van Nederland, het tegenwoordige België zonder Vlaanderen. Luxemburg en een groot deel van het Rijnland. Toenemende zelfstandigheid van de graafschappen maakte de waardigheid van hertog van Neder-Lotharingen tot een loze titel.Ook in Opper-Lotharingen, dat 1048 aan het Huis van de Elzas kwam, verwierven de graafschappen (Vaudémont. Bar. Salm) en bisdommen (Metz, Toul, Verdun) grote zelfstandigheid. In 1552 werden de drie bisdommen, 1670 heel Opper-Lotharingen bij Frankrijk gevoegd. Het hertogdom werd deels hersteld 1697, na de Poolse Successie-oorlog aan Stanislaus Lesczynski (1735-66) afgestaan en daarop weer bij Frankrijk getrokken. Een deel van Lotharingen (o.a. Metz) werd 1871 door Duitsland geannexeerd en met de Elzas gevormd tot het rijksland FAzas-Lotharingen, dat 1918 aan Frankrijk kwam (1940—44 Duits).
Litt. L.Vanderkindere. La formation territoriale des principautés belges II (1902): R.Parisot. Hist. de la Lorraine (3 dln., 1919-25); J.Schneider. Hist. de la Lorraine
(1950); J.de Pangc, L'augustc maison de Lorraine (1966); E.Hlawitschka. Lothringen. das Reich an der Schwelle der deutschen Geschichte (1968): D.P.Silverman. Reluctant union; Alsace-Lorraine and imperial Germany. 1871-1918 (1972); W.Mohr, Geschichte des Herzogtums Lothringen (2 dln. 1976).
