(Fr.: Looz). middeleeuws graafschap, ongeveer overeenkomend met de huidige Belg. prov. Limburg, oorspronkelijk de O.-Haspengouw.
De eerste bij naam bekende graaf van Loon was Rudolf (ca.950), zoon van Reinier II van Henegouwen. Lange tijd waren de graven ook burggraaf van Mainz, graaf van Reineck en van Chiny. Vanaf de 11e eeuw stonden de graven in dubbele vazaliteit: van de Duitse koning hadden zij de hoge rechtspraak en de wegen langs de Maas in leen. van de bisschop van Luik het domein. Zij breidden hun gebied uit met de Kempen. Maasland met het graafschap Horn. het graafschap Duras en verwierven voogdijen over de bezittingen van kerken en abdijen. Bekend is graaf → Lodewijk II, 1203 gehuwd met de Hollandse gravin → Ada. Door de aanspraken van Luik op het graafschap ontstonden de → Loonse Successieoorlogen (1336-66), die in het voordeel van Luik beëindigd werden.Litt. J.Daris. Hist. de la bonne ville, de l'église et des comtcs de Looz (2 dln.. 1864); K.Hegel. Die Grafen von Rieneck und Looz als Burggrafen von Mainz (in: Forsch. z. dt. Gesch.. 1879); H.Goffinet. Les comtes de Chiny (1880); A.Hansay.
L'ancien comté et les anciens comtes de Looz (in: Mélanges d'hist. Henri Pirenne. 1926); H.v.d.Weerd. De herkomst van Loon (1946-47); M.Bussels, De betrekkingen tussen het hertogdom Brabant en het graafschap Loon (in: Brab. Heem. 1958): J.Baerten. Het graafschap Loon (1969).
