Geschiedenis Lexicon

H.W.J. Volmuller (1981)

Gepubliceerd op 03-08-2020

Karel VI

betekenis & definitie

Duits keizer (1711—40). *1.10.1685 Wenen, ✝ 20.10.1740 Wenen: tweede zoon van keizer Leopold i. Werd tijdens de → Spaanse Successieoorlog tegen de Bourbonse Filips v tot koning van Spanje uitgeroepen.

Toen hij 1711 zijn broer Jozef I in Oostenrijk opvolgde, verloor hij de steun van zijn bondgenoten, zodat hij bij de Vrede van Rastadt (1714) genoegen moest nemen met Spaans Italië (Milaan, Napels en Sicilië) en de Zuidelijke Nederlanden. Uitvloeisel van deze vrede (en van die van → Utrecht. 1713) was het Barrièretractaat van 1715 (→ Barricrctractaten). In 1713 regelde Karel de opvolging van zijn dochter Maria Theresia via de → Pragmatieke Sanctie. Voor de Zuidelijke Nederlanden benoemde hij 1716 tot gouverneur → Eugenius van Savoye, die zich liet vervangen door de markies van → Prié. Daar Karel kolonisatieplannen had, werd 1722. ondanks tegenstand van Prié, de → Oostendse Compagnie opgericht. Eugenius van Savoye werd 1724 opgevolgd door Karels zuster aartshertogin → Maria Elisabeth.

Daar zij pas 1725 haar taak aanvaardde, werd tot interim-landvoogd de graaf van → Daun benoemd, onder wie een belangrijke bestuurshervorming plaats vond: de drie Collaterale Raden werden hersteld, maar de Geheime Raad nam als bestuurslichaam de plaats in van de Raad van State, hetgeen betekende dat de adel opzij werd gezet. De → chef-president werd weer, zoals onder het Spaanse bewind, de eerste minister (19.9.1725). Maria Elisabeth voerde een verstandig beleid, waarbij zij haar broer dikwijls voor voldongen feiten plaatste.Litt. L.P.Gachard. Histoire de la Belgique au commencement du XVIIIe siècle (1880); J.Lefèvre. Documents sur le personnel supérieur des Conseils Collatéraux du gouvernement des Pays-Bas pendant le régime autrichien (1941): R. Feenstra. Een onuitgegeven leenakte van Keizer Karel vi en het einde van de leenband der Noordelijke Nederlanden met het Heilige Roomse Rijk. 9.4.1728 (in: BMHG 1955).