aanvankelijk algemeen-aardrijkskundige aanduiding voor lage landen (→ Neder-Lotharingen). In de Middeleeuwen bedoelde men er de gehele Noordduitse laagvlakte mee, terwijl men dan over Nederland en België sprak als de ‘laghe landen bi der see’.
In de 16e eeuw' werden de Nederlanden in staatsstukken genoemd ‘De Landen van herwaarts over’ (Fr.: pays de par deçà); tevens kwam de term ‘De (Zeventien) Nederlanden’ in zwang. Sedert 1585 spreekt men van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, naast de Spaanse (later Oostenrijkse) Nederlanden die sinds 1830 België heten. Nederlanden, Historiografie der, de geschiedschrijving van België en Nederland.Litt. J.M.Romein/J.Haak, herz. door J.G.F.Hasekamp, Apparaat voor de studie der geschiedenis (9e dr. 1979). België. H.Pirenne. Bibliografie de l’histoire de Belgique (3e dr. 1931): Bibliografie de l’histoire de Belgique (1949 vlg.); R.van Uytven. de ZuidNed. geschiedschrijving in de Middeleeuwen en sedert de Renaissance (in: Alg. Gesch. der Nederlanden onder red. van J.A.van Houtte e.a.. dl. xii, 1958: met Litt.): D.de Weerdt, Bibliografie rétrospective des publications officielles de la Belgique 1794-1914 (1963): J.A.van Houtte (red.).
Un quart de siècle de recherche historique en Belgique 1944-68(1970). Nederland. P.J.Blok, Geschichtschreibung in Holland (1924): G.W.Kernkamp, Van Menschen en tijden (1931); J.Romein, Gesch. van de Noordned. geschiedschrijving in de Middeleeuwen (1932: met suppl. door H.Bruch, 1956): J.Romein. Spieghcl Historiael. De geschiedschrijving over de Tachtigjarige Oorlog (in: In opdracht van de tijd, 1946): J.Romein. De geschiedschrijving in Nederland tijdens het Interbellum (in: Carillon der tijden, 1953): J.A.Kossmann-Putto. de Noordned. geschiedschrijving in de Middeleeuwen en Ph.de Vries, De Noordned. geschiedschrijving sedert de Renaissance (in: Algem. Gesch. der Nederlanden, onder red. van J.A.van Houtte c.a.. dl. xii. 1958).
