volksliederen uit de tijd van de Tachtigjarige Oorlog en de onmiddellijk daaraan voorafgaande periode, die het Spaanse gezag en de R.-K.Kerk aanvallen of uiting geven aan wat er onder het volk leefde bij overwinningen of nederlagen. Aanvankelijk mondeling en op vliegende blaadjes verspreid, werden ze al spoedig in boekjes verzameld.
Het oudst bekende is Een nieu Geusen Lieden Boecxken (1581). Tol de bekendste behoren Slaet op den trommele van Dirredomdeine, Wilhelmus van Nassouwen. een nieu liedeken van Duckdalba, Help nu uself, so helpt u Godt (lied op de 10e penning). In analogie met de geuzenliederen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog nieuwe geuzenliederen gedrukt (clandestien) en na 1945 als Nieuw Geuzenliedboek uitgegeven. Daarnaast Het Vrij Nederlands liedboek van 1.4.1944, opnieuw uitgegeven 5.5.1960, Geuzenliederen (1944) en Geuzenliedboek (1944-45). Uitgaven: Het geuzenliedboek. door P.Leendertsz jr. (2 dln. 1924-25); Geuzenliedboek 1940-45 (herdr. 1975): Klein Geuzenliedboek door H.Brandts Buys en J.Löbler (z.j.).Litt. A.Donker. V in vers. de bezetting en het verzet in verzen (1965): H.Bruch, Slaat op den trommele (1971). Geuzenpenning, door de leden van het → -Compromis gedragen penning. de geuzenpenning vertoont op één zijde de beeltenis van koning Filips Il met het omschrift: En tout fidelles au roy, en op de andere zijde een bedelzak met twee ineengeslagen handen met het omschrift: Jusques a porter la besace.
