[<Fr. gueux. bedelaars], de oppositie in de Nederlanden tegen het gezag van Filips II in het begin van de Tachtigjarige Oorlog. De oorsprong van de naam is nog niet volkomen duidelijk.
Waarschijnlijk heeft Berlaymont bij de aanbieding van het smeekschrift (→ Compromis) door de verarmde lage adel aan Margaretha, de landvoogdes, toegefluisterd: ce ne sant que des gueux (het zijn maar bedelaars). Ook in de Nederlanden hoopte de verarmde adel met behulp van de kerkelijke goederen haar vermogen te herstellen, zoals zij dat ook in Engeland. Schotland. Duitsland en Scandinavië gedaan had. en toen de leden zich als bedelaars hoorden betitelen, hebben zij van dit spotwoord, dat de spijker op de kop sloeg, een erenaam gemaakt. Als symbolen werden bedelnap en → geuzenpenning aangenomen. (→ Bosgeuzen. → Watergeuzen).Litt. J.D.Cornelissen. Waarom zij geuzen werden genoemd (Hist. Tijdschr.. Studies 4.1936): H.Bruch. Hoe kwamen de Geuzen aan hun naam? (in: SH, 1976).
