(gevolgschap) de gezamenlijke personen die een vorst of ander hooggeplaatst of belangrijk persoon volgen of begeleiden. Bij de oude Germanen verstond men onder gevolg de kring van trouwe volgelingen van een aanzienlijke.
Dit is door Tacitus beschreven onder de naam comitatus. Vorsten, wellicht ook aanzienlijke edelen, namen adellijke jonge mannen in hun gevolg op. De zo ontstane verhouding droeg niet het karakter van dienstbaarheid; wel bestonden in het gevolg verschillende rangen. De opgenomene legde in de handen van de vorst of heer een eed van trouw af. Vanaf die tijd behoorde hij tot het gevolg en ontving hij van zijn heer onderhoud, uitrusting en bescherming. In ruil daarvoor vormde het gevolg de bereden lijfwacht van de heer; hem in de strijd te overleven gold als schande. De vazaliteit van de latere Middeleeuwen berust op deze Germaanse instelling (→ leenwezen).Litt. K.von Amira, Grundriss des germ. Rechts, I (1913): H.Naumann, Germ. Gcfolgschaftswesen (1939); B.Rehfeldt, König, Volk und Gefolgschaft im nordischen Altertum (1942); H.Conrad, Deutsche Rechtsgcsch., I (2e dr. 1962).
