in rang de tweede stad van het koninkrijk Saksen, in 't noordwestelijk gedeelte des lands, is de hoofdplaats van het (ruim 63 vierk. mijlen groote, met ruim 506,000 zielen bevolkte) district L., heeft 80,000 inw., en is vooral vermaard door zijne drie jaarmarkten of missen (Paasch- of Jubilate-mis, Michaëlis-mis, en de minst belangrijke Nieuwejaars-mis), waarvan de beide eerstgenoemde reeds dagteekenen uit de regeering van markgraaf Otto den Rijke (1156—89), en die zich vooral in de 19e eeuw zeer uitgebreid hebben ; inzonderheid de Paaschmis is wereldberoemd, en wordt ook wel Boekhandelaarsmis genoemd, omdat de boekhandel daarvan het voornaamste bestanddeel uitmaakt. De stad L. is de geboorteplaats van Kastner, Teller, Fabricius, Leibnitz, Thomasius.
De naam L. is ontleend aan het slawische woord Lipa, d. i. Lindenboom; en reeds in 1015 wordt L. als stad vermeld. In de nabijheid van L. bevochten de Zweden tweemaal (1631 en 1642) eene belangrijke overwinning op de Keizerlijken. Reeds in den Schmaikaldiscben oorlog had L. eene harde belegering doorstaan (1547), doch twee eeuwen later (1745) werd L. ingenomen door de Pruisen, en 1756 door Ferdinand van Bronswijk, terwijl Davoust zich van L. meester maakte 1806 na den slag bij Jena. Maar de grootste vermaardheid erlangde L. door den bloedigen veldslag of liever de bloedige veldslagen, bekend ónder den naam van Völkerschlacht, d. i. Volkeren-slag, die nabij L. geslagen werd 16—18 Oct. 1813 door de Franschen onder aanvoering van Napoleon tegen drie armeën, namelijk de Silezische armee onder Blücher (60,000 man), de Groote of Boheemsche armee onder Schwartzenberg (134,000 man), en de Noorderarmee onder Karel Jan van Zweden (50,000 man). Men mag veilig aannemen, dat 2000 kanonnen in dezen slag aan het vernielingswerk deelnamen; en zonder den afval der Saksische troepen zou wellicht de uitslag minder ongunstig geweest zijn voor de Franschen, die, na den hardnekkigsten en heldhaftigsten tegenstand, eindelijk genoodzaakt werden hunne stellingen te verlaten. Het verlies der Franschen wordt berekend op 68,000 man (waaronder 30,000 gevangenen); dat der verbondene mogendheden op 48,000 man.Nog verdient van L. vermelding het Leipziger Colloquium, dat van 3 tot 23 Maart 1631 teL. gehouden werd door gereformeerde en luthersche godgeleerden, om zich over de dogmatische geschilpunten der beide kerkgenootschappen te verstaan, en, zoo mogelijk, tot eenheid te komen. Zoo ook noemt men Leipziger Colloquium of Leipziger Disputatie de vergadering, die Luther van 27 Juni tot 16 Juli 1519 met Karlstadt en Eek in den Pieissenburg te L. hield, en waarin hoofdzakelijk over het leerstuk van het pauselijk primaat gehandeld werd. Wijders vermelden we hier nog het Leipziger Interim (zie INTEBIM).
