Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Johannes Huss

betekenis & definitie

(of Jan), hervormer der roomschkath. Kerk in Bohemen, geb. 1373 te Hussinetz in Bohemen, magister en prediker der Bethlehemskapel te Praag, waar hij predicatien deed in de landstaal, werd door de geschriften van den engelscheu hervormer Wicleff opmerkzaam op de schromelijke misbruiken en verkeerdheden in de leer der roomsch-kath.

Kerk. Als biechtvader vau koningin Sopbia had bij veel invloed ten hove, en wist 1409 te bewerken, dat koning Wenceslas (Wentzel) IV een edict uitvaardigde, waarbij aan de duitsche corporatien hunne rechten aan de universiteit werden ontnomen, ten gevolge waarvan ruim 5000 studenten de wijk namen naar Leipzig. Door aartsbisschop Sbinko werd H. in 1410 als Wicleffiet te Rome aangeklaagd, en bewerkt, dat H. van zijne waardigheid vervallen verklaard en in den kerkelijken ban gedaan werd ; doch de steun, dien H. bij het volken bij het hof vond, was zoo groot, dat de aartsbisschop het raadzamer vond zich maar weder met II. te verzoenen. Toen H. zich echter openlijk verklaarde legen den 1412 door paus Johannes XXIII aan de geloovigen aangeboden aflaat, werd het pauselijk Interdict uitgesproken over de plaats, waar H. verblijf hield. Nu schreef II. zijne verhandeling >Ueber die Kirche", waarin o. a. op den voorgrond gesteld werd, dat niet de paus van Home maar Christus het hoofd der Kerk is, en waarbij hij zich beriep op de uitspraak der Heilige Schrift, en op die van een over hem te houden algemeen concilie. Onder eene bedekking van koning Wenceslas en met een vrijgeleide van keizer Sigismond begaf H. zich naar Constans, doch werd daar, in weerwil dat de boheemsche en poolsche adel met kracht daartegen opkwam, 28 Nov. 1414 in den kerker geworpen. Eerst 6 Juli 1415 begon het verhoor, dat over 39 uit zijne geschriften gelrokkene stellingen liep, en nog dien eigen dag werd hij veroordeeld en levend verbrand, en zijne asch in den Rijn gestrooid.

< >