Woordenboek van Eufemismen

Marc de Coster (2004)

Gepubliceerd op 17-08-2018

ouderen

betekenis & definitie

Bejaarden (in een ver verleden een eufemisme voor ‘ouden van dagen’). Gevormd naar het voorbeeld van het Engelse ‘elders’ (een woord dat al voorkomt in het Angelsaksische epos Beowulf). De term ‘bejaarden’ vindt deze doelgroep afschuwelijk want zelf voelen ze zich beslist niet bejaard. Daarmee trap je dus op gevoelige tenen. Toen premier Kok begin jaren negentig tijdens een betoog over de oudedagsvoorzieningen meerdere malen het woord ‘bejaarde’ liet vallen, werd hem door fractievoorzitter Jet Nijpels van het AOV of Algemeen ouderenverbond verzocht voortaan over ‘ouderen’ te spreken.

Kok deed dat vervolgens zo consequent dat hij ook sprak over ‘ouderenaftrek’ en ‘ouderenoorden’. Ook in ambtelijke teksten duikt de term veelvuldig op. Het woord doet een zekere waardigheid vermoeden en heeft verder ook connotaties met wijsheid en leiderschap. De uitdrukking ‘oudere staatsman’ komt overigens uit Japan. Het is een vrije vertaling van ‘Genro’, een groep wijze oude mannen die de keizer adviseerden aan het eind van de negentiende eeuw. Toch is niet iedereen opgetogen met de term ‘ouderen’. Velen verafschuwen het gebruik ervan want wat wordt er eigenlijk mee bedoeld? Ouder dan wie? En ouder is toch ouder dan oud? Toch kan schijn bedriegen want we verkiezen merkwaardig genoeg nog altijd een ‘oudere vrouw’ boven een ‘oude vrouw’. Een ander hedendaags eufemisme dat steeds meer terrein wint is ‘senioren*’.

Dr. J. Ringoir, hoofdinspecteur van de Geestelijke Volksgezondheid van het ministerie van WVC, heeft gezegd dat het aantal ouderen met problemen groot is.

Saartje Burgerhart: Twee keer in de week. Een selectie uit] 2j jaar columns. 1987

En toen jongeren vorig jaar op het Binnenhof hard wilden schreeuwen tegen dergelijke maatregelen, kregen ze geen ‘financiële aandacht’ maar werd de ME op ze losgelaten. Dat zal protesterende ouderen niet snel overkomen. Die krijgen hooguit een jankende CDA-fractievoorzitter op hun dak.

Het Parool, 21-03-94

Ouderen hebben kunstgebitten nodig, anders eten ze niet goed meer en gaan ze vroegtijdig dood. HP/De Tijd, 22-01-99

Ouderen zijn ook erg populair bij werkgevers, omdat ze betrouwbaar zijn, werklust hebben en niet snel afhaken.

Nieuwe Revu, 11-08-99