Wijn & drank Encyclopedie

Jan Zellenrath (1979)

Gepubliceerd op 04-05-2021

Saint-emilion

betekenis & definitie

Rode wijn uit de Bordeaux, Frankrijk

Van de rode Bordeauxwijnen is die van Saint-Emilion de meest vlezige en volle. Men vergelijkt hem vaak met de Bourgogne. Sommige jaargangen hebben een uiterst lange rijpingstijd nodig; zo was de Saint-Emilion van 1945 bijvoorbeeld pas in 1965 op dronk, een uitzondering, ondanks het feit dat alle Bordeauxwijnen uit het jaar 1945 slechts heel langzaam rijpten. De wijngaarden van Saint-Emilion kunnen zonder veel moeite in 2 categorieën worden verdeeld: die in het laagland en die op de heuvels. Maar in elk van deze categorieën verschillen de wijnen van de ene wijngaard weer met die van een andere, een gevolg van verschillen in bodem en ligging. De heuvels van Saint-Emilion liggen als een krans om het stadje heen.

Dit district is zeer heuvelachtig, behalve het gedeelte dat tegen Pomerol aan ligt. Het onderscheid tussen het laagland en de heuvels manifesteerde zich op wel heel spectaculaire wijze in 1956, toen de Bordeaux de zwaarste winter sinds 1709 te verduren kreeg. De vorst geselde de wijnstokken in het laagland en alle wijngaarden in deze categorie, met inbegrip van Château-Cheval-Blanc, de beroemdste SaintEmilion, verloren hun oogst, zowel in 1956 als in 1957. Voor sommigen duurde de ellende nog enkele jaren langer, want ook al waren de wijnstokken dan niet helemaal bevroren geweest, de jonge, produktieve loten waren wel afgestorven. (Drie jaar later werd door enkele wijnboeren gemeld dat hun wijnstokken plotseling doodgingen als gevolg van de vorst.)

De wijngaarden op de hellingen overleefden de ramp echter. Château-Ausone - waarschijnlijk de beste - kwam er bijvoorbeeld ongeschonden af.

Men houdt Saint-Emilion voor de oudste wijnstad van Frankrijk (misschien met uitzondering van die in de Provence), en zeker ook de meest schilderachtige. Het stadje is gebouwd op een heuvel van zachte, makkelijk te bewerken steen en schijnt uit één stuk te bestaan. De kelders van heel wat châteaux zijn eigenlijk oude groeven die in de middeleeuwen werden gebruikt bij de bouw van de stad. Er bestaat geen aangenamer oord om een grote wijn te drinken dan de plaats waar hij wordt gemaakt. Het terras van het belangrijkste restaurant van de stad (de Hostellerie de Plaisance) ligt op het koepeldak van een kerk: de monolitische, in de rots uitgehouwen kerk die eigenlijk een uit de 9de eeuw daterende kapel is en tevens de grootste die ooit in een rots werd uitgehouwen. De plechtige inwijdingen van het wijngenootschap, de Jurade, die altijd plaatsvinden in de crypte bij het schijnsel van kaarslicht vormen een onvergetelijk schouwspel. Vanaf het terras van de Hostellerie de Plaisance, waar u heerlijk van uw wijn kunt genieten, hebt u een prachtig uitzicht op de toren van de Tour du Roi die in 1124 onder Lodewijk VI werd gebouwd, de ruïne van de bogengang van het klooster der Cordeliers en de wijnstokken die de heuvels rond Saint-Emilion bedekken en tot in de vlakte aflopen.

Ausonius, die een episch gedicht op de Moezel schreef, woonde in een luxueuze Romeinse villa die heel goed kan hebben gestaan op de plaats van het tegenwoordige Chateau-Ausone. In de tijd van Ausonius (de 3de eeuw) was Saint-Emilion reeds door wijngaarden omringd.

De heilige Emilion zelf leefde in de 8ste eeuw. Hij hield in dit plaatsje halt toen hij een bedevaart maakte naar Santiago de Compostela in Spanje. Wanneer u een bezoek brengt aan zijn eenzame huisje vlak bij de kerk ziet u daar zijn bed en zijn kruk, die beide in de rots zijn uitgehouwen. Men zal u vertellen dat Saint-Emilion in die tijd niet meer was dan een stuk woestijn waarin de heilige, aangetrokken door een wonderbaarlijke bron, een kolonie stichtte. Zonder afbreuk te doen aan respect voor de godsdienst mogen we aannemen dat met deze bron die van de wijn van SaintEmilion wordt bedoeld, want van een woestijn was absoluut geen sprake. De stad had onder de Romeinen al een grote bloei gekend en had nog niets van zijn welvarend verleden ingeboet. Hoe het ook zij, de heilige onderbrak zijn reis in Saint-Emilion en is nooit in Santiago de Compostela aangekomen.

Saint-Emilion, op zichzelf een appellation contrôlée, heeft ook recht op die van Bordeaux. De stad ligt op ongeveer 30 km ten oosten van Bordeaux. Behalve Saint-Emilion zijn er nog 7 andere gemeenten die recht hebben op de Appellation Saint-Emilion, namelijk SaintLaurent-des-Combes, Saint-Christophedes-Bardes, Saint-Hippolyte, SaintEtienne-de-Lisse, Saint-Pey-d’Armens, Saint-Sulpice-de-Faleyrens en Vignonet. Deze gemeenten liggen in een halve cirkel ten zuiden en ten westen om de stad heen en geen ervan produceert een wijn die het niveau haalt van de eersteklas wijnen, al is Château-Larcis-Ducasse in Saint-Laurent-des-Combes, dat een verlengstuk is van de helling van ChâteauPavie, een vermelding waard. ChâteauMonbousquet, gelegen op enige afstand van een klein landweggetje aan de andere kant van de grote weg BordeauxPérigueux, in de vlakte van Saint-Sulpice-de-Faleyrens, is een wijngoed waar zowel wijnen van klasse worden gemaakt als raspaarden worden gefokt door een van de meest dynamische persoonlijkheden van Saint-Emilion, Alain Querre, die tevens een van de belangrijkste wijnproducenten is.

Vijf gemeenten die ten noorden van Saint-Emilion en ten oosten van Pomerol liggen, hebben het recht om aan hun eigen naam die van Saint-Emilion toe te voegen. Dit resulteert dan in de volgende benamingen: Saint-Georges-SaintEmilion, Montagne-Saint-Emilion, Lussac-Saint-Emilion, Puisseguin-Saint-Emilion en Parsac-Saint-Emilion. De wijnen van Parsac-Saint-Emilion mogen sinds 1975 worden verkocht onder de naam Montagne-Saint-Emilion. De wijn van Château-Saint-Georges en, zij het in mindere mate, de andere wijnen van Saint-Georges-Saint-Emilion onderscheiden zich eigenlijk alleen volgens traditie van de echte Saint-Emilion. Kwalitatief gezien vertonen ze dezelfde kenmerken: een houdbaarheid en pracht die zich eerst na een geruime rijpingstijd op fles manifesteren.

Sables-Saint-Emilion ten slotte was een appellation contrôlée van de wijnen uit een klein gebied dat aan de ene kant grenst aan Saint-Emilion en aan de andere kant aan Libourne, tussen Pomerol en de Dordogne. De wijnen uit dit gebied worden sinds 1974 verkocht onder de naam Saint-Emilion. De wijnstokken van Sables-Saint-Emilion zijn, zoals de naam al aangeeft, geplant op zandgrond. De vrij onbeduidende wijnen zijn eerder verwant aan de minder goede Pomerolwijnen dan aan die van Saint-Emilion.

In de zomer van 1955 werden de wijnen van Saint-Emilion door het Institut National des Appellations d’Origine officieel geklasseerd. Tot dusver had men Château-Cheval Blanc en ChâteauAusone altijd als zeer uitzonderlijke Premiers Crus beschouwd. In 1955 kregen ze de bovenste plaats op de üjst van Premiers Grand Crus Classés toebedeeld, maar meer ook niet. De 10 andere Premiers Grands Crus Classis werden vervolgens in alfabetische volgorde gerangschikt. Zich welbewust van de moeilijkheden die de classificatie van de Médocwijnen een eeuw eerder had opgeworpen hoedden de experts van het INAO zich ervoor de geklasseerde crus te verdelen in Premiers, Deuxièmes, Troisièmes, Quatrièmes en Cinquièmes, daar een dergelijke rangorde ten onrechte de suggestie zou kunnen wekken dat een Troisième Cru bijvoorbeeld slechts een derderangs wijn is. De wijngaarden van Saint-Emilion werden dus slechts verdeeld in 2 groepen: de Premiers Grands Crus Classés (12 in getal) en de Grands Crus Classés (ongeveer 70).

Premiers Grands Crus Classés

Château-Ausone

Château-Cheval-Blanc

Château-Beau-Séjour-Duffau-Lagarosse

Château-Beau-Séjour-Bécot

Château-Belair

Château-Canon

Château-Figeac

Clos-Fourtet

Château-La Gaffelière

Château-Magdelaine

Château-Pavie

Château-T rottevieille

Bij de herziening van 1985 is BeauSéjour-Bécot gedegradeerd tot Grand Cru Classé.

In het aanhangsel kan men de volledige lijst van deze classificatie vinden. Bovendien wordt elk van deze Premiers Grands Crus Classés apart behandeld op zijn plaats in de alfabetische rangorde van dit boek.

Men is het er unaniem over eens dat Château-Cheval-Blanc de beste SaintEmilion is en samen met Château-Pétrus uit Pomerol op één lijn staat met de 5 grootste wijnen van de Médoc: Lafite, Latour, Margaux, Haut-Brion (Graves) en Mouton-Rothschild. Over de plaats van Ausone is men het niet helemaal eens. Velen vinden dat Ausone onmiddellijk op Cheval-Blanc hoort te volgen en een bijzondere plaats boven aan de lijst verdient. Feit is dat Ausone na een zwakke periode nu weer helemaal bij de top hoort en als zodanig met Cheval Blanc een paar apart vormt in SaintEmilion. Sommige kenners beweren dat Figeac zich onderscheidt van de rest van de Premiers Grands Crus Classés en de twee beste dicht benadert.