Bijbels Lexicon

Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2017)

Gepubliceerd op 11-05-2017

Wijze

betekenis & definitie

De wijzen uit het oosten, de wijzen uit het geboorteverhaal van Jezus, die uit het oosten op de wonderlijke ster afkomen die Jezus' geboorteplaats aanduidt en Jezus daar komen aanbidden; (fig.) wijze mensen.

Alleen de evangelisten Matteüs en Lucas vertellen over Jezus’ geboorte: hoe Jozef en Maria voor een volkstelling naar Betlehem reisden en hoe Maria daar in een stal -- omdat er geen plaats was in de herberg -- Jezus ter wereld bracht. De wijzen uit het oosten figureren uitsluitend in het evangelie naar Matteüs: ‘Toen nu Jezus geboren was te Betlehem in Judea, in de dagen van koning Herodes, zie, wijzen uit het Oosten kwamen te Jeruzalem, en vroegen: Waar is de Koning der Joden, die geboren is? Want wij hebben zijn ster in het Oosten gezien en wij zijn gekomen om Hem hulde te bewijzen’ (Matteüs 2:1-2, NBG-vertaling). Vervolgens reisden zij de ster achterna en arriveerden te Betlehem. ‘En zij gingen het huis binnen en zagen het kind met Maria, zijn moeder, en zij vielen neder en bewezen hem hulde. En zij ontsloten hun kostbaarheden en boden hem geschenken aan: goud en wierook en mirre’ (Matteüs 2:11, NBG-vertaling). Deze wijzen werden in de loop van het eerste millennium na Christus steeds vaker koningen genoemd, zie Koning. In de NBV heten zij magiërs.

Bijbelcitaat: Liesveldtbijbel (1526), Matteüs 2:1. Siet doen quamen die wijzen wt oosten te Jerusalem.

Gebruiksvoorbeeld: Hitler zegt, dat hij ‘Lebensraum’ nodig heeft en hij kijkt naar het Oosten, alsof daar de wijzen vandaan komen. (T. Hilberink, Cycli. Geschiedenis van de familie Burger (1840-1945), 1992, p. 228)

Gebruiksvoorbeeld: Liefhebbers van ander proza [...] komen met Spaanse vlieg! bedrogen uit, en dat geldt ook voor journalisten, feministen, criminologen, wijzen uit het Oosten en zo meer. Daarom geloof ik wel in dit boek, omdat het absurd is. (Vrij Nederland, 23-6-1984)